Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

część mowy odmienna

Język: polski

Cytaty

Słowo jestto część mowy odmienna, wyrażająca działanie lub istnienie.

Dlatego pierwsze sześć części mowy nazywają się odmiennemi, że ulegają rozmaitym odmianom gramatycznym, i przez to zmieniają rozmaicie pierwotne swe zakończenie, pozostałe zaś cztery części mowy, są nieodmiennemi, gdyż nie ulegając żadnym odmianom gramatycznym, nie zmieniają nigdy swego zakończenia.

Rzeczownik jest to część mowy odmienna, która oznacza rzecz jaką lub osobę, np. stolarz, szewcową, stół, trzewik.

Części mowy odmienne. Rzeczownik [...] Przymiotnik [...] Liczebnik [...] Zaimek [...] Słowo [...] Imiesłów [....]. Części mowy nieodmienne. Przysłówek [...] Przyimek [...] Spójnik [...] Wykrzyknik [...].

Pyt. Ileż mamy części mowy w Mowopisowni polskiej (czyli gramatyce ?). Odp. Dzięsięć następnych, pierwsze z onych szesć są odmiennemi, a cztery ostatnie nie odmiennemi.

Z tych dziewięciu gromad, 5 gromad jest odmiennych, tj. podlegających różnym odmianom w użyciu i z tego powodu zowiemy je częściami mowy odmiennemi; pozostałe zaś gromady są częściami mowy niedmiennemi i tylko wtenczas mogą mieć jakiekolwiek znaczenie w mowie, kiedy je z innymi wyrazami łączymy.

§ 47. Części mowy. Mowa nasza składa się z wyrazów, dla tego wyrazy nazywają się częściami mowy. Jedne z tych wyrazów w mowie pozostają bez zmiany, w jednej stałej postaci (np. do, pomiędzy, nigdy, iż, ani, i t. d.) i te nazywamy częściami mowy nieodmiennemi; inne zaś pojawiają się w postaci coraz to innej zależnie od ich stosunku i związku z innemi wyrazami [...] (np. dom, domowi, w domu, domem; świat, na świecie; wielki, wielkiego, wielkich; poznaję, poznawał, poznany, poznaj i t. p.) i te otrzymały nazwę części mowy odmiennych.