Historical dictionary
of grammatical terms online

rodzaj żeński

Language: polski
EJP 1991, 285 Contemporary definition

Rodzaj gramatyczny jest kategorią gramatyczną obejmującą w pol. wszystkie odmienne części mowy [...]. Podstawowym kryterium, na podstawie którego dokonuje się podziału rzeczowników na klasy rodzajowe, jest więc kryterium syntaktyczne. Kryterium to pozwala na wyróżnienie w jęz. pol. co najmniej pięciu klas rodzajowych rzeczownika: 1. rzeczowniki męsko-osobowe. 2. męskożywotne. 3. męskonieżywotne. 4. nijakie. 5. żeńskie.

Quotations

Le kładzie się przed Imionami Rodzaju Męzkiego. La przed Imionami Rodzaju żeńskiego.

[Genus] Femini[n]um. [Rodzaj] Niewieści czyli żeński.

Mamy w naturze dwa rodzaje: męski, np. ojciec, syn; niewieści czyli żeński, np. matka, córka. Tęż samę płeć upatrzoną w źwierzętach i w imionach ich wydajemy, np. wół, krowa. Do tych dwóch rodzajów dodaje się trzeci nazwany nijakim, tj. ani męskim, ani żeńskim, który wypływa z myśli naszéj, kiedy myślimy o jakiéj rzeczy bez względu na jéj płeć, np. dziecię, kurczę, bydło.

Br/1848, p. 30 Definition

Do rodzaju żeńskiego należą w ogólności rzeczowniki zakończone na a [...].

Rzeczowniki zbiorowe i zgrubiałe nie są zgodne z naturą rodzaju żeńskiego.

Dwiemaset (w r. ż.) dwomaset (w r. m. nieosobowym i nijakim), inne setki jak w pierwszym wzorze.

Rodzaju żeńskiego ze znaczenia są: wszystkie imiona kobiet, zwierząt samic i takich istót lub rzeczy, które sobie wyobrażamy w postaci lub z własnościami żeńskiemi, np. pani, matka, królowa, bogini, kotka, lwica, krowa itd.

Rodzaju żeńskiego z zakończenia są rzeczowniki kończące się na samogłoski a, i, jako też na spółgłoski miękkie, np. bania, rola, szkoła, żółć, miłość, wieś, pieśń, kość, ość, złość itd.; jednak tu znajdują się liczne wyjątki.