terminów gramatycznych online
rodzaj nijaki
Cytaty
Anglicy mają trzy rodzaje męzki, żeński i nijaki. [...] Kiedy [...] rodzaju nie wyrażamy, jako też rzeczy nieżywotné należą do rodzaju nijakiégo.
Rodzaje męzki i żeński wyrażamy pospolicie przez te zaimki he on, she ona, a ich przymioty przez his jégo, her jéj, their ich, a rodzáj nijaki przez it to, przymioty zaś jego przez its tégo, their ich.
[Genus] Neutrum. [Rodzaj] Nijaki.
Dwa są rodzaje istot wedle płci: męski i żeński, ale są także istoty bezpłciowe, jakiemi są wszystkie rzeczy martwe, lub co do płci obojętne, — rodzaje też istotników są trzy: męski, żeński, oraz nijaki.
Rodzajowi nijakiemu służy końcówka ze samogłosek ę, o, e (…).
W istotnikach dziécię—dzieciątko, wilczę—wilczątko […], które oznaczają niedorosłe osoby i zwierzęta, nie mamy względu na ich płeć, i dla tego o takich istotnikach mówiemy, iż są rodzaju nijakiego, t.j. ani męzkiego, ani żeńskiego […].
Rodzajów jest trzy: męzki np. ten ojciec, syn, stół […]; żeński np. ta matka, córka, książka […]; nijaki np. to dziécię, wilczę, cacko […].
Jakie są istotniki rodzaju nijakiego. a) Ze znaczenia. Rodzaju nijakiego są istotniki, wyrażające istoty niedorosłe, nierozwinięte […]; litery i zdania całe, wzięte w znaczeniu rzeczowników […]. b) Z zakończenia: Kończące się na e, ę, o i na um z łacińskiego [...]. b) Ze znaczenia i zakończenia razem: Zgrubiałe na sko i pogardliwe na iszcze, chociażby oznaczały płeć męzką lub żeńską [...]; zbiorowe na stwo [...].
Rzeczowniki mają trzy rodzaje: rzeczowniki żywotne, oznaczające płeć męzką, są rodzaju męzkiego, np. sąsiad, lew; oznaczające płeć żeńską, są rodzaju żeńskiego: służąca, kura; oznaczające zaś młode pokolenie, są rodzaju nijakiego: [...] kurczę.
ą w deklinacji w II. ’przyp. 1. m. rodz. nijakiego: zwierząt, źrebiąt, dziewcząt, książąt, w IV. przyp. l. p. rzeczownika panią [...].
ę piszemy: w deklinacji: w I., IV., i V. przyp. l. pojed. rzecz. r. n. zak. na ę: ramię [...] w IV. przyp. l. p. rzecz. r. żeńskiego zakończonych na a, i: matkę [...]
W koniugacji: w 1-ej osobie l. pojed. niosę, biorę, piszę i t. p.; w formach imiesłowu czynnego przeszłego na rodzaj żeński i nijaki l. p.: żęła, żęło, ciągnęła, i l. mnogiej ciągnęli, cięli, żęły itp.
Są trzy rodzaje rzeczownika: męski, np. dobry ojciec, słodki cukier; żeński, np. dobra matka, ciekawa książka; nijaki, np. dobre dziecko, polskie zadanie.