Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przypadek pierwszy fleksja, = mianownik

Język: polski
EJO 1999, s. 397 Definicja współczesna

Przypadek gramatyczny, który prymarnie występuje w funkcji podmiotu, sekundarnie także w innych funkcjach (orzecznika, apozycji)

Cytaty

1szy przypadek nazywa się: Mianownik, a kładzie się na pytanie: kto? co?.

Zdanie przydane wtedy się zmienia na imiesłów, gdy przymiotnik „który" wyraża przedmiot zdania (przyp. 1). albo też przedmiot bierny, czyli doznający działania (przyp. 4ty, niekiedy 2gi).

Słowa zaimkowe, formę bierną zastępujące, mając przy sobie 1szy przyp. przymiotnika „który", mogą się zmieniać na imiesłów bierny. Np. Owad czerwcem zwany (zam. który się zowie czerwcem) znajduje się na korzonkach rozmaitych drobnych roślin.

PRZYPADEK PIÉRWSZY, NAZYWAJĄCY. (именительный падежъ.)

Zakończenia w przypadku I-ym wszystkich trzech rodzai rzeczowników żywotnych, t. j. ludzkich i zwierzęcych, oraz rzeczowników nieżywotnych.

Uwaga 2-ga. Rzeczowniki rodzaju nijakiego, mają w przyp. 1-ym liczby pojedyńczéj: e, jeżeli w następnych przypadkach nie przybiérają więcéj zgłosek nad dwie, np. pole, ziele, zielem i t. d.

W języku polskim jest 7 przypadków, podług siedmiu pytań, które są jednakowe na każdy rodzaj i na każdą liczbę. Przypadek 1. Mianujący: Kto? co? 2. Posiadający: do, od kogo? czego? czyj? 3. Dający: Komu? czemu? 4. Ulegający: Kogo? co? 5. Wołacz albo Wołający! 6. Narzędziowy: Kim? czém? z kim? z czém? 7. Przyimkowy: w, na, o, przy, po, Kim? czém?

P. Na co się kończy przymiotnik każdego rodzaju? O. Przymiotnik w przypadku pierwszym rodzaju męzkiego ma y, i.

Zaimki te, nie mają liczby mnogiéj: nadto zaimek zwrotny nie ma pierwszego i piątego przypadka.