Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przypadek pierwszy fleksja, = mianownik

Język: polski
EJO 1999, s. 397 Definicja współczesna

Przypadek gramatyczny, który prymarnie występuje w funkcji podmiotu, sekundarnie także w innych funkcjach (orzecznika, apozycji)

Cytaty

1szy przypadek nazywa się: Mianownik, a kładzie się na pytanie: kto? co?.

[...] Według tego łacińskiego porządku nazwáł kś. Kopczyński w swéj Gramatyce dla Szkół Národowych, wydanéj po ráz piérwszy w Warszawie roku 1785, Mianownik piérwszym przypádkiem, Dopełniácz drugim, Celownik trzecim, Biernik czwártym, Wołácz piątym, Nárzędnik szóstym, Miejscownik siódmym. Prof. Fr. Bopp w swojéj gramatyce sanskrytu, w którym jest 8 skłonników, nie bez słusznego powodu zestáwiá te skłonniki w następującym porządku, jako to: 1. Mianownik, 2. Biernik, 3. Nárzędnik. 4. Celownik, 5. Odbierácz, 6. Dopełniácz, 7. Miejscownik, 8. Wołácz.

[…] Ale i o wszelkich przysłówkach pochodnych to samo powiedziéć możná, a jednakże przeto nie ulegá wątpliwości, że piérwotnie były one formą przymiotnika użytego w 1ym, 4ym albo 7ym przypádku liczby pojedyńczéj rodzaju nijakiego.

§ 27. Przypadków mamy w języku polskim siedm, jako to:

Przypadek I na pytanie kto? co?

[Przypadek] II [na pytanie] kogo ? c z y j? -a? -e? czego?

§ 36. W I-ym przypadku licz. mnogiej mówimy: ci aniołowie lub anieli; owi chłopi, tamci panowie, sami goście, ci kupcy, chłopcy; te konie, owe chłopy, owe Włochy, tamte pany, same doktory.