terminów gramatycznych online
przypadek pierwszy fleksja, = mianownik
Przypadek gramatyczny, który prymarnie występuje w funkcji podmiotu, sekundarnie także w innych funkcjach (orzecznika, apozycji)
Cytaty
Przypadek 1-szy mianuje bezwzględnie osobę lub rzecz, i odpowiada na pytanie kto? co?.
Całkowita deklinacya rzeczownika ojciec tak się nam przedstawi:
W liczbie pojedyńczéj:
Przypadek 1: (kto?) ojciec
„ 2: (czyj) ojca
„ 3: (komu) ojcu [...].
I-szy |Przypadek nazywa się: | Mianownik
Tak więc źródłosłów stanowi zarazem pierwszy przypadek rzeczowników téj odmiany.
We wzorcu 2-gim kończy się Biernik już to na: -ę w rzeczownikach na: a, jak: (kani-a) — kani-ę (cieśl-a) — cieślę; już to na: -ą w rzeczownikach zakończonych w I-szym przypadku na: i.
Rzeczownik złożony z przymiotnika stojącego w I-szym przypadku i z rzeczownika, odmienia się w obu częściach składowych wedle właściwych im prawideł; np. I i IV przyp. Krasnystaw (miasto w Lubelskiem), ma: II p. Krasnego|stawu, III p. Krasnemu|stawowi, V p. Krasny|stawie! VI p. Krasnym|stawem, VII p. w Krasnym|stawie.
Przypadek I-szy obu liczb zastępuje się tu formami zaimka wskazującego.
Nawet formy nieosobowe: chciano, mówiono, zabito, nie są czém inném, jak starodawnym przypadkiem I-ym na rodzaj nijaki, od dawnego imiesłowu: chcian, mówion, zabił.
§ 27. Przypadków mamy w języku polskim siedm, jako to:
Przypadek I na pytanie kto? co?
[Przypadek] II [na pytanie] kogo ? c z y j? -a? -e? czego?
§ 36. W I-ym przypadku licz. mnogiej mówimy: ci aniołowie lub anieli; owi chłopi, tamci panowie, sami goście, ci kupcy, chłopcy; te konie, owe chłopy, owe Włochy, tamte pany, same doktory.