terminów gramatycznych online
przypadek drugi fleksja, = dopełniacz
Cytaty
Imiona jednak Królestw i Prowincyj [...] w przypadku 2gim i 6tym kładą się często z Przedimkiem de, naprz: Roi de Pologne.
Genitivus. [Przypadek] 2gi.
Rzecz liczona kładzie się w 2 przypadku l. m. np. jest 100 kamienic na tej ulicy, 20 koni przyprowadzono, 40 beczek zakupił i t. d. bo są rzeczownikami dopełniającemi.
II. Przypadek.
Szesnaście jest powodów główniejszych, dla których się kładzie.
- Drugi przypadek stoi na pytanie: czyj? jakiego? czyj kapelusz? odp. Brata, jakiego koloru? odp. zielonego.
Resztę przypadków tworzą przez dodanie of do czwartego na drugi, to do tegoż na przypadek trzeci.
[...] Według tego łacińskiego porządku nazwáł kś. Kopczyński w swéj Gramatyce dla Szkół Národowych, wydanéj po ráz piérwszy w Warszawie roku 1785, Mianownik piérwszym przypádkiem, Dopełniácz drugim, Celownik trzecim, Biernik czwártym, Wołácz piątym, Nárzędnik szóstym, Miejscownik siódmym. Prof. Fr. Bopp w swojéj gramatyce sanskrytu, w którym jest 8 skłonników, nie bez słusznego powodu zestáwiá te skłonniki w następującym porządku, jako to: 1. Mianownik, 2. Biernik, 3. Nárzędnik. 4. Celownik, 5. Odbierácz, 6. Dopełniácz, 7. Miejscownik, 8. Wołácz.
Całkowita deklinacya rzeczownika ojciec tak się nam przedstawi:
W liczbie pojedyńczéj:
Przypadek 1: (kto?) ojciec
„ [przypadek] 2: (czyj) ojca [...].
Przyimki łatwo poznać można po tem mianowicie, że pociągają za sobą pytanie, wymagające jakiegoś przypadku, np. dążyć do ... czego (2-gi przypadek); wyruszyć przeciw ... komu (3 ci przypadek); stać przed ... kim (6-ty przypadek).
Mamy przyimki, rządzące przypadkiem II-gim, są także takie, które rządzą III-cim, IV-tym, VI-tym, albo VII-ym.
Od czego więc zależny jest ten dodatek? (od czasownika pragnąć, wymagającego dla siebie zawsze uzupełnienia czyli przedmiotu w przyp. 2-gim)
Później dopiero zaczęto coraz częściej używać w takich razach formy II-go przypadku zamiast IV-go.
Rzeczownik złożony z przymiotnika stojącego w I-szym przypadku i z rzeczownika, odmienia się w obu częściach składowych wedle właściwych im prawideł; np. I i IV przyp. Krasnystaw (miasto w Lubelskiem), ma: II p. Krasnego|stawu, III p. Krasnemu|stawowi, V p. Krasny|stawie! VI p. Krasnym|stawem, VII p. w Krasnym|stawie.
Liczebniki: pięćset, sześćset i t. d., odmieniają się wedle wzoru: pięć, z dodatkiem tylko formy: set, tj. tak: pięć-set, II-gi przypadek: pięciu-set mężów, III-ci przyp.: pięciu set mężom, itd.
W zakończeniu na „ów” 2 p. l. m. rzecz. męskich: synów, domów, krajów, mowców, ojców (dom), Wojciechów (las).
W 2 przyp. l. m. rzeczowników żeńskich na a i nijakich na e: broda - bród [...] pole - pól i t. d.
u w końcówkach mają w II. przyp. l. p. r. m. rzeczowniki [...] umysłowe, nazwy pojęć oderwanych, jak np. umysłu, rozumu, talentu, przypadku, gniewu, żalu itp.
W II. p. l. p. i l. mn. rzecz. r. ż. na ja mają końcówki ji: tej kolonji i tych kolonji itd.
Przypadek 2-gi tworzy się za pomocą przyimka de, który oznacza też to, co polskie od (od kogo?), z (czego?), (o kim?); na prz.: o livro de João — książka Jana; a vida de Christo — życie Chrystusa; [...].