Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przypadek czwarty biernik

Język: polski

Cytaty

IV. Przypadek.

Sześć jest główniejszych powodów, dla których kładzie się przypadek 4ty.

Resztę przypadków tworzą przez dodanie of do czwartego na drugi, to do tegoż na przypadek trzeci.

Przypadek 4 L. P. R. M. D. I. Ten przypadek jest albo taki jak II liczby pojedynczéj, albo taki jak przypadek I liczby pojedynczej

Wszystkie rzeczowniki zakończone w przypadku I, l. p. na: ni, formują przypadek IV l. p. przybiérając: ą, np. pani, panią; gospodyni, gospodynią.

W liczbie pojedyńczej 4ty przypadek biernik, u nas dwojako się używa jak w pierwszym wzorze już powyżej umieściłem, trzeba bardzo na to uważać, i nie będę w następnych powtarzać tego. Np. mówią w 4tym przypadku Trzeba Szukać, pytanie (w 4m) kogo? Osoby, żony, panny, odpowiedź słyszymy; a znaleźć kogo chcesz? Osobę, żonę, pannę, tu czynność niedokonana, szukać i dokonana znaleźć naprzemian wszędzie się łączy zawsze.

Przypadek 4-ty jest równy przypadkowi pierwszemu, na prz.: vejo o homem – widzę człowieka; chama as filhas – zawołaj córki!

§ 27. Przypadków mamy w języku polskim siedm, jako to:

Przypadek I na pytanie kto? co? [...]

[Przypadek] IV [na pytanie] kogo? co?

§ 32. W IV-tym przypadku licz. poj. mówi się — kogo? co? anioła, konia, pana, człowieka, psa; — kogo? co? stół, dom, liść, kościół, las, płot.