Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przypadek czwarty biernik

Język: polski

Cytaty

Niektóre Przymiotniki rodzaju żeńsk., mają 4ty Przypadek L.p na ę, np moję, twoję.

4ty przypadek. U imion rzeczy żywotnych kończy się zawsze jak 2gi, na a.

Przez ułomkowe rozumiemy imiona takie, które tylko kilka, dwa, trzy albo cztery przypadki mają.

Tylko jeden przypadek mają: [...]

4ty przyp. np. na bakier, wciąż, wniwecz, w obec, w ręcz, na wzajem; na opak.

A. Przed rząd wyrazów rozumiemy pewne prawidła, częścią z rozumu samego wypływające, częścią przez zwyczaj narodowy ustanowione, aby po pewnych wyrazach tych a nie innych przypadków używać, np. słowo kochać, rządzi we wszystkich językach czwartym przypadkiem, np. kochać ojca i matkę, bo po tym słowie rozum naturalny każe koniecznie kłaśdź pytanie: kogo albo co? na które to pytanie 4ty przyp. używa się; gdy zaś słowo spotkać już, np. w polskim 4tym, a w niemieckim 3cim przypadkiem rządzi, ponieważ tu polski zwyczaj narodowy ustanowił pytanie kogo? spotkać, a niemiecki zaś pytanie komu? spotkać, na które to pytanie trzeci przypadek używa się.

Jeżeli zniknienie ściśnionéj samogłoski a z języka, przyniosło uszczerbek jego harmonii; jeżeli po zatraceniu jéj, nie możemy znaczenia niektórych słów rozróżnić, i nie wiémy jak kończyć 4ty przypadek rzeczowników żeńskich: można straty téj żałować, ale zaradzić temu nie jest w naszéj mocy.

Tak np. w języku łacińskim, rzeczowniki mają w niektórych formach na 3ci przypadek liczby mnogiéj jedno tylko rodzajowe zakończenie: hortis, herbis, ovis [...].

Resztę przypadków tworzą przez dodanie of do czwartego na drugi, to do tegoż na przypadek trzeci.