terminów gramatycznych online
przypadek szósty fleksja, = narzędnik
Cytaty
Głoska ą pisze się: [...]
2) W 6tym przypadku Przymiotników i Rzeczowników liczby pojed. rodz. ż.
Poetom i Mówcom wolno jest też dla kadencyi albo rozmaitości harmonii kończyć 6ty przypadek, na ym, zamiast em, np. wielkim szczęściem, zamiast: wielkiem szczęściem.
6ty przypadek kończy się zawsze na em, np. z Kapitanem.
Przez ułomkowe rozumiemy imiona takie, które tylko kilka, dwa, trzy albo cztery przypadki mają.
Tylko jeden przypadek mają: [...]
6ty przyp. np. całkiem, nurkiem, hurmem, milczkiern, raptem, ukradkiem.
Pytanie Kim? Czem? rządzi szóstym przypadkiem bez Przedimka z, np. Król rządzi, kim? narodem. Zabiłem zająca, czem? kijem, (nie z kijem).
W języku polskim jest 7 przypadków, podług siedmiu pytań, które są jednakowe na każdy rodzaj i na każdą liczbę. Przypadek 1. Mianujący: Kto? co? 2. Posiadający: do, od kogo? czego? czyj? 3. Dający: Komu? czemu? 4. Ulegający: Kogo? co? 5. Wołacz albo Wołający! 6. Narzędziowy: Kim? czém? z kim? z czém? 7. Przyimkowy: w, na, o, przy, po, Kim? czém?
Rzeczowniki rodz. męz. można zarówno w 2-gim przyp. liczby mn. kończyć na y, jak i na ów; noży, talerzy, widelcy, lub nożów, talerzów, widelców, najlepiej zaś dla milszego dźwięku przeplatać. [...] Podobnież przyp. 6-ty tegoż rodz. i liczby, zamiast ami, może mieć przez skrócenie y: walczył ze strzałami, żołnierzy, orężami. Końcówka liczby mn. owie służy tylko rzeczownikom ludzkim rodzaju męzkiego.
Całkowita deklinacya rzeczownika ojciec tak się nam przedstawi:
W liczbie pojedyńczéj:
Przypadek 1: (kto?) ojciec [...]
,, [przypadek] 6: (kim?) ojcem [...].
Przyimki łatwo poznać można po tem mianowicie, że pociągają za sobą pytanie, wymagające jakiegoś przypadku, np. dążyć do ... czego (2-gi przypadek); wyruszyć przeciw ... komu (3-ci przypadek); stać przed... kim (6-ty przypadek).
Mamy przyimki, rządzące przypadkiem II-gim, są także takie, które rządzą III-cim, IV-tym, VI-tym, albo VII-ym.
Przeciwnie, jeżeli chcemy uwydatnić, że sąd nasz zmienić się może, że jest tylko porównaniem—kładziemy orzeczenie w przyp. VI-tym.
Rzeczownik złożony z przymiotnika stojącego w I-szym przypadku i z rzeczownika, odmienia się w obu częściach składowych wedle właściwych im prawideł; np. I i IV przyp. Krasnystaw (miasto w Lubelskiem), ma: II p. Krasnego|stawu, III p. Krasnemu|stawowi, V p. Krasny|stawie! VI p. Krasnym|stawem, VII p. w Krasnym|stawie.