Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przypadek szósty fleksja, = narzędnik

Język: polski

Cytaty

Przypadek 6, L. P. R. Ż. D. II. Ten przypadek kończy się zawsze na: ą, formuje się od przypadku I, l. p., zachowując to wszystko, co się w przypadku II, l. p wyrzuciło, lub zamieniło, albo dodało, co dzieje się sposobem następnym: np. książka, nadzieja, noc, gęś [...]; przypadek VI, l. p. książką, nadzieją, nocą, gęsią.

Przypadek 6, L. P. R. Ż. D. II. Ten przypadek kończy się zawsze na: ą, formuje się od przypadku I, l. p., zachowując to wszystko, co się w przypadku II, l. p wyrzuciło, lub zamieniło, albo dodało, co dzieje się sposobem następnym: np. książka, nadzieja, noc, gęś [...]; przypadek VI, l. p. książką, nadzieją, nocą, gęsią.

W języku polskim jest 7 przypadków, podług siedmiu pytań, które są jednakowe na każdy rodzaj i na każdą liczbę. Przypadek 1. Mianujący: Kto? co? 2. Posiadający: do, od kogo? czego? czyj? 3. Dający: Komu? czemu? 4. Ulegający: Kogo? co? 5. Wołacz albo Wołający! 6. Narzędziowy: Kim? czém? z kim? z czém? 7. Przyimkowy: w, na, o, przy, po, Kim? czém?

Rzeczowniki rodz. męz. można zarówno w 2-gim przyp. liczby mn. kończyć na y, jak i na ów; noży, talerzy, widelcy, lub nożów, talerzów, widelców, najlepiej zaś dla milszego dźwięku przeplatać. [...] Podobnież przyp. 6-ty tegoż rodz. i liczby, zamiast ami, może mieć przez skrócenie y: walczył ze strzałami, żołnierzy, orężami. Końcówka liczby mn. owie służy tylko rzeczownikom ludzkim rodzaju męzkiego.

VI. i VII. przypadek l. poj. w deklinacyi przym. i zaim. pisać w rodzaju męskim ym (im), w nij. em: pilnym uczniem — na tym koniu — z małem dzieckiem — w swojem dziele.

VI. przyp. l. mn. w deklinacyi przymiot. i zaim. w rodzaju męskim (tak przy osobowych jak rzeczowych) ym i (imi), a w rodzajach żeń. i nij. emi: pilnymi uczniami, siwymi końmi, okrągłymi stołami, ale: z kochanemi siostrami, wielkiemi dziełami.