Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przypadek szósty fleksja, = narzędnik

Język: polski

Cytaty

Jeżeli rzeczowniki lub zaimki wyrażają rozmaite osoby grammatyczne, słowo zgadza się z lszą, bez względu na 2gą i 3cią; gdy zaś 1sza nie wchodzi do przedmiotu zdania, słowo w 2giéj osobie kłaść należy. Podług tychże zasad zgadzają się przymiotniki i słowa, gdy jeden z rzeczowników, z któremi je zgodzić należy, kładzie się w przypadku 6tym z przyimkiem z.

W ogólności zaś rzeczowniki wskład opowiednika wchodzące, kładą się w przyp. 6. (Obacz użycie 6go przypadku.)

PRZYPADEK SZÓSTY, NARZĘDZIOWY. (творительный падежъ.)

Podobnież używa się 6ty przyp. w znaczeniu umysłowém.

6. prz. z przyimkiem za.

Całkowita deklinacya rzeczownika ojciec tak się nam przedstawi:

W liczbie pojedyńczéj:

Przypadek 1: (kto?) ojciec [...]

,, [przypadek] 6: (kim?) ojcem [...].

Przyimki łatwo poznać można po tem mianowicie, że pociągają za sobą pytanie, wymagające jakiegoś przypadku, np. dążyć do ... czego (2-gi przypadek); wyruszyć przeciw ... komu (3-ci przypadek); stać przed... kim (6-ty przypadek).

Mamy przyimki, rządzące przypadkiem II-gim, są także takie, które rządzą III-cim, IV-tym, VI-tym, albo VII-ym.

Przeciwnie, jeżeli chcemy uwydatnić, że sąd nasz zmienić się może, że jest tylko porównaniem—kładziemy orzeczenie w przyp. VI-tym.

Rzeczownik złożony z przymiotnika stojącego w I-szym przypadku i z rzeczownika, odmienia się w obu częściach składowych wedle właściwych im prawideł; np. I i IV przyp. Krasnystaw (miasto w Lubelskiem), ma: II p. Krasnego|stawu, III p. Krasnemu|stawowi, V p. Krasny|stawie! VI p. Krasnym|stawem, VII p. w Krasnym|stawie.