Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

zaimek zwrotny

Język: polski
EJO 1999, 665 Definicja współczesna

Zaimek zwrotny. Wyrażenie, które pełni funkcję anaforyczną - w wypadku koreferenci i - do wcześniej użytego innego wyrażenia: zaimka osobowego 1 i 2 os. lub rzeczownika. Pod względem funkcjonalnym stanowi zatem kontekstowy wariant z. osobowego w funkcji anaforycznej [...].

Cytaty

Zaimki zwrotne są te, które oznaczają, że czynność osoby działąjącej zwraca się na nią samą, a nie przechodzi na inną osobę ani na żadną rzecz, np. myję się; tu oznacza zaimek zwrotny się, że czynność odemnie wychodząca na żaden inny przedmiot nie przechodzi, lecz przy mnie pozostaje. Podobnie uczę się, bawię się, cieszę się.

Zaimek podług rozmaitego swego znaczenia bywa: osobisty, zwrotny, dzierżawczy, ukazujący, pytający, względny i ogólny. [...] Zaimek zwrotny oznacza, że czynność zwraca się na ten przedmiot, który ją wykonywa: się, siebie, np. Kochaj bliźniego, jak siebie samego. Tu należy zaimek zwrotno-określający: sam-a-o.

Słowo zwrotne, jest to słowo, które oznacza, że czynność jaka, zwraca się na tę osobę lub rzecz, która tęż czynność wykonywa. Słowo zwrotne powstaje ze słów czynnych, i przybiéra zaimek zwrotny się, siebie, np. uczyć się; pogodzić się.

Jest wreszcie jeszcze tak zwany zaimek zwrotny: siebie, się, używający się wtenczas jedynie, kiedy jaką czynność, lub stan odnosimy do siebie samych, np. (ja) chwalę się [...].