terminów gramatycznych online
liczebnik przymiotny
Język: polski
- Części mowy odmienne: Malecz/1882
- Rozdział V. O Liczebniku: Szt/1854
- Źródłosłowy zaimków: Trz/1865
Cytaty
Liczebniki przymiotne są te, które przyjmują zakończenie przymiotne i przypadkują się przymiotnie, np. drugi, drugá, drugie.
Liczebniki przymiotne są pięciorakie: a) Porządkowe są te, które oznaczają rzeczy porządkiem wyszczególnione, kładą się na pytanie który? która? które? np. pierwszy, pierwsza, piérwsze [...]. b) Gatunkowe są te, które oznaczają pewną różnicę między rzeczami jednego gatunku lub rodzaju, te kończą się zawsze na aki, aka, akie, kładą się na pytanie: iloraki? a, e? np. jednaki, jednaka, jednakie [...]. c) Składne albo spółkowe są te, które oznaczają rzeczy, jakoby składane z kilku innych rzeczy: liczebniki te, nie mają pytania, np. pojedynczy, pojedyncza, pojedyncze [...]. d) Częstotliwe są te, które oznaczają niejakie powtarzanie, kładą się na pytanie: ilokrotny, a, e? wielokrotny a, e? [...]. r) Rozdzielne są te, które oznaczają rzeczy jakoby dzielące się, te nie mają pytania, np. dwoisty, dwoista, dwoiste.
Reszta liczebników tak rzeczownych jak przymiotnych urabia się znajomymi nam przyrostkami: podwójny, dwo-i-s-ty, dwo-ja-ki, dwu-krot-ny i t. p.
Liczebniki, które jak rzeczowniki, nie odmieniają się przez rodzaje, nazywają się rzeczownemi, inne przymiotnemi, gdyż jak przymiotniki, odmieniają się przez rodzaje, np. jeden, jedna, jedno, trzeci-a-e.