Słownik historyczny
terminów gramatycznych online
terminów gramatycznych online
Trz/1865
Nauka o pierwiastkach i źródłosłowach języka polskiego ze stanowiska porównawczej gramatyki
Porównaj z innymi dziełami
Drukarnia C. K. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1865, jęz. polski strona w kompendium Dawne ortografie, gramatyki i podręczniki języka polskiego
Cytaty według działów 595 cytatów
- Kilka słów o etymologii właściwej jako sprawozdanie o niniejszej pracy złożone 103 cytaty 1–18
- Przedmowa 20 cytatów 19–21
- O pierwiastkach 51 cytatów 22–28
- O źródłosłowach w ogólności 26 cytatów 28–31
- Źródłosłowy czasowników 50 cytatów 32–44
- Znamiona czasowe i trybowe 108 cytatów 45–70
- Źródłosłowy imion 6 cytatów 71–72
- Źródłosłowy rzeczowne i przymiotne 116 cytatów 72–122
- Stopniowanie przymiotników 21 cytatów 122–128
- Źródłosłowy liczebników 37 cytatów 129–139
- Źródłosłowy zaimków 41 cytatów 140–156
- Partykuły 11 cytatów 157–165
- Spis rzeczy 5 cytatów 166–167
Hasła
- a krótkie
- a otwarte
- a pochylone
- ablatyw
- analiza gramatyczna
- analogija
- aoryst pierwszy
- aorystyczna forma
- augmentum łac.
- brzmienie (sposób wymawiania, dźwięk)
- brzmienie spółgłoskowe
- budowa języka
- casus łac.
- conditionalis łac.
- conjunctivus łac.
- czas
- czas pojedyńczy | pojedyńczy czas
- czas przeszły (praeteritum, czasy przeszłe)
- czas przeszły dokonany | czas przeszły
- czas przeszły niedokonany
- czas przyszły (futurum)
- czas terazn. | czas teraźniejszy | czas teraź. (praesens)
- czas zaprzeszły
- czas złożony | złożony czas
- czasownik (verbum)
- czasownik bierny
- czasownik czynny
- czasownik dokonany
- czasownik niedokonany
- czasownik nijaki
- czasownik piérwotny
- czasownik pochodny | pochodny czasownik
- czasownik ściągnięty | czasowniki ściągnięte
- czasownik trwały
- czasownik zwrotny
- cząstka (morfem gram., partykuła)
- czcionka (litera)
- części mowy
- części składowe
- część składowa | części składowe (czasu, trybu)
- czynne znaczenie
- czynność
- czynność trwająca
- *datyw
- dawniejsze formy
- deklinacyjna końcówka | końcówka deklinacyjna
- długość
- dyjalekt
- e eufoniczne
- etymologia (pochodzenie, nauka o pochodzeniu wyrazów)
- etymologia (dział gramatyki o częściach mowy)
- etymologia porównawcza
- eufoniczne o
- eufoniczny wzgląd | wzgląd eufoniczny
- eufonija
- figura grammatica łac.
- flexio łac.
- fonetyczna zmiana
- forma (postać wyrazu)
- forma konjugacyjna
- forma pełna
- forma skrócona
- formacyja
- formy
- formy nieściągnięte
- frequentativa | frequentiva łac.
- funkcyja przysłówkowa
- futurum łac.
- głoska (dźwięk mowy)
- głoskownia | głoskownia polska (fonetyka)
- głosownia
- gramatyka (wiedza o języku)
- gramatyka historyczna polska
- gramatyka porównawcza | porównawcza gramatyka
- gromada (klasa, typ)
- grupa
- i krótkie (głoska)
- imiesłów
- imiesłów bierny czasu przeszłego
- imiesłów czasu przeszłego
- imiesłów czasu przyszłego
- imiesłów czasu teraźniejszego
- imiesłów przeszły
- imię (nazwa, część mowy)
- imię piérwiastkowe
- imiona męskie
- imiona nijakie
- imiona osób męskich działających | imiona osób działających
- imiona przymiotne
- imiona rzeczowe
- imiona żeńskie
- imiósłowy
- imperativus łac.
- imperatyw
- imperfectum łac.
- inchoativa łac.
- indicativus łac.
- infinityw
- jednozgłoskowość
- jer (znak miękki)
- język
- język polski | polski
- język południowo-słowiański
- język starosłowiański | język starosłowieński | starosłowieński
- języki indoeuropejskie | język indoeuropejski
- języki pokrewne | pokrewne języki
- języki słowiańskie | słowiański język
- jotacyja
- kakofonija
- kategoryja
- klasa (o odmianie czasownika)
- klasa (czas)
- klasy (systematyka)
- koniugacja
- konjugacja bezspójkowa
- konjugacja spójkowa
- konjugacyja I
- konjugacyja II.
- konjugacyja IV.
- konjugacyjna końcówka | końcówka konjugacyjna
- konjunktyw
- konjunktyw
- końcowa samogłoska
- końcowe i | końcowe j | końcowe a | końcowe s | końcowe e (głoski, litery)
- końcówka | końcówki (morfem gramatyczny)
- końcówka osobowa
- końcówka przypadkowa | przypadkowa końcówka
- kréskować
- l. mn. | l. m. | liczba mnoga
- l. podw. | liczba podwójna
- l. poj. | licz. poj.
- liczba
- liczby
- liczebnik | liczebniki
- liczebnik główny | liczebniki główne | liczebn. główny
- liczebnik porządkowy | liczebniki porządkowe
- liczebniki przymiotne
- liczebniki przysłówkowe
- liczebniki rzeczowne
- liczebniki zbiorowe
- litera (znak alfabetu)
- ł dźwięczne
- media łac.
- metathesis łac.
- modus łac.
- morfologija (dział gramatyki)
- mowa (język)
- nauka odmian
- nazwisko polskie (antroponim)
- nazwy
- nieodmienne części mowy
- nijaki | nij. | rodz. nijak.
- nomen łac.
- nomina agentis łac.
- nomina gentilia łac.
- nosowe brzmienie
- ø (litera, znak)
- o pochylone
- odcienia (różnice w wymowie i formie)
- odmiany (słów, wyrazów)
- odmiany gramatyczne
- odmieniać (wymiana głosek/sylab)
- określnik zaimkowy
- optativus łac.
- osob. 1.
- osob. 3.
- osoba (gramatyczna)
- osoba 2.
- oznajmujący | tryb oznajmujący
- participium łac.
- participium necessitatis łac.
- partykuła (część mowy)
- partykuła (nieodmienne cz. mowy)
- perfectum łac.
- pierwiastek | piérwiastek (rdzeń, źródłosłów)
- piérwiastki czasowników
- piérwiastki drugorzędne | drugorzędny piérwiastek | drugorzędne piérwiastki
- piérwiastki imion
- pierwotne imiona
- piérwotnik
- pismo
- pisownia polska
- plusquamperfectum łac.
- płynna spółgłoska | spółgłoska płynna
- pochodne imiona
- pochodnik
- pochodzenie (geneza)
- pochodzić od
- pochylenie
- podniebienne spółgłoski | spółgłoski podniebienne
- podstawa
- podwojenie piérwiastka | podwojenie (pierwiastka)
- podwojona forma
- pojęcia umysłowe
- pojęcie
- pokrewieństwo
- pokrewieństwo (języków, rodzin językowych)
- pokrewne języki
- poprzedzająca spółgłoska
- porównanie
- postać (figura, własność)
- postać piérwotna | piérwotna postać
- postać staropolska
- postąpienie | postąpienie piérwiastkowéj samogłoski
- półsamogłoska
- praesens łac.
- praeteriti łac.
- prawidła
- przechodzić na
- przecznik
- przedłużenie samogłoski
- przejść ma (głoski w głoskę, głosek w głoski)
- przejść na
- przemienianie brzmień
- przybranka
- przyczepka
- przydech
- przydech ostry
- przyimek | przyimki
- przyimki złożone
- przymiotnik
- przymiotniki dzierżawcze
- przymioty | przymiot (właściwość , cecha)
- przyp. II. | p. II. (fleksja, = dopełniacz)
- przyp. IV. (biernik)
- przyp. VI. (fleksja, = narzędnik)
- przypadek | przypadki (fleksja)
- przypadek I. | przyp. I. | p. I. (fleksja, = mianownik)
- przypadek V. (wołacz)
- przyrostek (sufiks)
- przyrostek przymiotny
- przysłówek
- pytajnik (partykuła pytająca)
- pytanie (o zdaniu)
- radix (pierwiastek, podstawa słowotw.) łac.
- rdzeń
- rodzaj | rodzaje (gramatyczny)
- rodzaj męski | rodzaj męzki | rodz. męs.
- rodzaj żeński
- rodzajnik
- rodzina języków indoeuropejskich | rodzina indo-europejska
- rozkład
- rzeczownik | rzeczowniki
- rzeczownik słowny | rzeczowniki słowne
- rzeczowniki męskie
- rzeczowniki nijakie
- rzeczowniki um
- rzeczowniki zdrobniałe
- rzeczowniki żeńskie
- rzeczywiste imiona
- samogłoska | samogł. (głoska)
- samogłoska krótka
- samogłoska nosowa
- samogłoska piérwiastkowa
- samogłoska pochylona
- sanskryt | sanskr.
- siódmy przypadek | przyp. VII. | przypadek VII (miejscownik)
- składanie
- składnia (budowa i układ zdania)
- składnia (dział gramatyki)
- skrócenie
- skrócona postać (postać skrócona zaimków osobowych)
- słowiańska forma
- słowo (wyraz)
- słowo posiłkowe
- słoworód (dział nauki; etymologia)
- słówko (prefiks)
- spiritus lenis łac.
- sposób (podtyp trybu warunkowego)
- sposób celowy
- sposób życzący (podtyp trybu warunkowego)
- spójka (samogłoska łącząca)
- spójnik
- spółgłoska | spółgł. (głoska)
- spółgłoski nieme
- spółgłoski wargowe
- staropols.
- staropolski | język staropolski
- starosłow. | starosłowiańskie | starosłowiański
- stężenie
- stopień
- stopień najwyższy | najwyższy stopień
- stopień równy
- stopień wyższy
- stopniowanie | stopniowanie przymiotników (przymiotników, przysłówków)
- strona
- strona zwrotna
- suffixum łac.
- supina
- supinum pol., łac.
- swojskie wyrazy
- symbol (znak, oznaczenie)
- ściągać | ściągnięto (proces fonetyczny)
- ściągnąć się (proces fonetyczny)
- ściągnienie
- tempus łac.
- terminatio łac.
- tężeć
- tryb | tryby
- tryb idealny | idealny
- tryb rozkazujący | tryb rozk. | rozkazujący
- trzeci przypadek | przyp. III. | p. III. (fleksja, = celownik)
- tworzenie wyrazów | tworzenie słów
- urabiać się
- verbum (czasownik) łac.
- vocativus łac.
- warunkowy sposób
- wątlenie samogłoski (o wymianie samogłosek)
- własność (cecha, przymiot)
- wrostki
- wykrzyknik (część mowy)
- wyraz
- wyraz bezokoliczny
- wyrazy zdrobniałe
- wyrażenie
- wyrzutnia samogłosek
- wytrącenie
- wywodzić
- wywód
- wzgląd bierności
- względne przypadki
- względne znaczenie
- względy fonetyczne
- zaimek | Zaimki | zaimki
- zaimek dzierżawczy | zaimki dzierżawcze
- zaimek określający
- zaimek określony
- zaimek osobisty | zaimki osobiste | osobiste zaimki
- zaimek przymiotny | zaimki przymiotne
- zaimek pytajny | zaimki pytajne
- zaimek wskazujący | zaimki wskazujące
- zaimek względny
- zaimek złożony
- zaimek zwrotny
- zaimki piérwiastkowe
- zaimkowa deklinacyja
- zaimkowy piérwiastek | piérwiastek zaimkowy
- zakończenia odmian
- zdanie
- zgłoski
- zjawiska językowe
- zlać się w
- zlanie się
- zlewać się
- złożenie (derywat, wyraz pochodny)
- złożona forma | formy złożone
- złożone słowo (czasownik złożony, derywowany)
- złożone wyrazy (derywat, wyraz pochodny)
- zmiękczenie
- zmiękczona spółgłoska
- znaczenie
- znaczenie nijakie
- znaczenie przechodnie
- znaczenie trwałe
- znaczenie wskazujące
- znaczenie zbiorowe
- znaczenie zdrobniałe
- znaczyć
- znak (litera)
- znak miękki
- źródłosłów | źródł. (rdzeń, temat)
- życzący | tryb życzący
- ъ
- ' (diakryt)
- 10ta klasa
Wykorzystane źródła:
Poprzedza wywody Trzaskowskiego wstęp pt. KILKA SŁÓW O ETYMOLOGII WŁAŚCIWÉJ jako sprawozdanie o niniejszéj pracy złożone ODDZIAŁOWI NAUK MORALNYCH przez ZYGMUNTA SAWCZYŃSKIEGO członka Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, s. 1-18.