Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

samogłoska głoska

Język: polski
Geneza: od łac. vocales
EJO 1999, 510 Definicja współczesna

Samogłoski. Głoski, dla których jedynym źródłem dźwięku są (quasi-)periodyczne drgania wiązadeł głosowych: wobec braku przeszkody w jamach nasady przy wymawianiu samogłosek ma miejsce względnie swobodny przepływ przez kanał głosowy wprawionego w drgania strumienia powietrza. Samogłoska jest więc zmodulowanym przez układ rezonatorów nasady tonem krtaniowym.

Cytaty

Wszyscy dawni pisarze, którzy zastanawiali się nad ortografią polską, odróżniali w samogłoskach a, e, o, dwojakie brzmienie, jedno otwarte, drugie ściśnione.

Widzimy, że w pierwszych dwóch przykładach, samogłoska y wcale się nie zmienia; w drugich dwóch głoska y zmienia się na i.

Co to są samogłoski? Są to głoski, które same, czyli bez pomocy innych głosek wydają głos, czyli brzmienie; głoski a, ą, e, é, ę, i, y, o, ó, u, są samogłoskami.

Samogłoski dzielą się na piérwotne i pochodnie […].

f) Złożone z wielu spółgłosek, mianowicie syczących, i nieporozdzielanych samogłoskami.

Rym zaś jestto podobne dwóch wierszy zakończenie, poczynające się od samogłoski, na któréj się przycisk znajduje np. skowrō̒nekdziō̒nek.

Rodzaj męzki kończy się na na: Sp. twardą, np. prałat [...]. Sp. miękką, np. zięć. półgłoskę j, np. gaj [...]. Samogłos. a, np. rządca.

Samogłoski a, e, i, o, u, y wymawiają się w języku portugalskim zwykle tak jak w polskim.

Przytem wyrazy na -nier mają różne pochodzenie, a mianowicie jedne pochodzą od obcych, w których w rodzimym języku pisze się też -nier, a więc w nich obce i między spółgłoską a samogłoską winnoby się oddawać w polszczyźnie przez j np. francuskie ingenieur, pol. inżynjer.