Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

samogłoska głoska

Język: polski
Geneza: od łac. vocales
EJO 1999, 510 Definicja współczesna

Samogłoski. Głoski, dla których jedynym źródłem dźwięku są (quasi-)periodyczne drgania wiązadeł głosowych: wobec braku przeszkody w jamach nasady przy wymawianiu samogłosek ma miejsce względnie swobodny przepływ przez kanał głosowy wprawionego w drgania strumienia powietrza. Samogłoska jest więc zmodulowanym przez układ rezonatorów nasady tonem krtaniowym.

Cytaty

ROZDZIAŁ PIERWSZY O wymawianiu samogłosek

Y [...] Gdy na końcu położoné przedłużać się nie powinno n.p. to accompany towarzyszyć tu akompeny; lub na końcu piérwszéj zgłoski gdy na téj głos się nie podnosi, n.p. Physician lekarz Fizyszen; położone zaś przez samogłoską brzmi jak polskié n.p. youth młodzież juth.

Przyrostki: ci, że, zchodząc się z samogłoskami w końcu słowa, tracą często swoję końcówkę; i, e, np. twojać matka mówiła, zamiast: twoja ci matka mówiła [...].

f) Złożone z wielu spółgłosek, mianowicie syczących, i nieporozdzielanych samogłoskami.

Rym zaś jestto podobne dwóch wierszy zakończenie, poczynające się od samogłoski, na któréj się przycisk znajduje np. skowrō̒nekdziō̒nek.

Samogłoski są głoski, przy których wymawianiu nie potrzeba pomocy żadnego narzędzia mownego, albowiem do ich wymówienia wystarczy samo wydobycie głosu i mniejsze lub większe ust otworzenie. Tak np. aby a lub o wymówić, nie potrzebuję do pomocy ani języka, ani warg, ani zębów, otwieram tylko usta i głos z piersi wydobywam.