Historical dictionary
of grammatical terms online

samogłoska głoska

Language: polski
Etymology: od łac. vocales
EJO 1999, 510 Contemporary definition

Samogłoski. Głoski, dla których jedynym źródłem dźwięku są (quasi-)periodyczne drgania wiązadeł głosowych: wobec braku przeszkody w jamach nasady przy wymawianiu samogłosek ma miejsce względnie swobodny przepływ przez kanał głosowy wprawionego w drgania strumienia powietrza. Samogłoska jest więc zmodulowanym przez układ rezonatorów nasady tonem krtaniowym.

Quotations

Samogłoski wyrażają się otwarciem ust przy pomocy płuc samych, żadném inném mowy narzędziem nieodbite, a zatém mogące mieć prawie dowolną trwałość.

Szt/1854, p. 4 Definition

Głoski dzielą się na samogłoski i spółgłoski; piérwszych jest jedenaście: a, á, ą, e, é, ę, i, o, ó, u, y.

Samogłoski dzielą się: 1. na otwarte: a, e, o, u. 2. ściśnione: á, é, ó. 3. nosowe: ą, ę. 4. cienka: i, przed którą spółgłoska poprzedzająca wymawia się miękko i delikatnie. 5. gruba: y, przed którą spółgłoska poprzedzająca wymawia się twardo.

Rodzaj męzki kończy się na na: Sp. twardą, np. prałat [...]. Sp. miękką, np. zięć. półgłoskę j, np. gaj [...]. Samogłos. a, np. rządca.

Według obecnego stanu nauki do samogłosek zaliczonymi być winny tak zwane dźwięczne (sonantes) l r m n, odznaczane kółkiem u dołu.

I. Samogłoski. a nie kreskujemy w żadnym wypadku. a w zakończeniach: w II przyp. rzecz. r. m.: imiona osób i zwierząt: ojca, lwa, pająka (lecz wołu).

Gdy jednak po samogłosce następuje dwie lub więcej spółgłosek, uwzględniać lepiej zasady etymologji: ak-tor... tros-ka, klat-ka.

Samogłoski a, e, i, o, u, y wymawiają się w języku portugalskim zwykle tak jak w polskim.