Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

samogłoska głoska

Język: polski
Geneza: od łac. vocales
EJO 1999, 510 Definicja współczesna

Samogłoski. Głoski, dla których jedynym źródłem dźwięku są (quasi-)periodyczne drgania wiązadeł głosowych: wobec braku przeszkody w jamach nasady przy wymawianiu samogłosek ma miejsce względnie swobodny przepływ przez kanał głosowy wprawionego w drgania strumienia powietrza. Samogłoska jest więc zmodulowanym przez układ rezonatorów nasady tonem krtaniowym.

Cytaty

Gdy wydech, wydobywający się z płuc przez tchawicę i krtań, wprawi w ruch wiązadła głosowe [...] otrzymujemy wrażenie głosu (a, o, e, i, y, u) o różnem zabarwieniu, zależnie od tego, jaką formę przybiera jama ustna. Głoski te możemy łatwo wymawiać same, bez połączenia z innemi, stąd ich nazwa: samogłoski w przeciwstawieniu do takich głosek, przy których tworzeniu czynne są narządy mowne (wargi, język, zęby itd). Są to: spółgłoski.

Wreszcie dzielimy samogłoski na: a) zgłoskotwórcze ro-la, o-woc. Samogłoska może sama tworzyć zgłoskę.

Wreszcie dzielimy samogłoski na: [...]b) niezgłoskotwórcze Au-strja, miau-czeć, Eu-ropa, reu-matyzm. W wyrazach tych a i e wymawia się pełniej i ta jest zgłoskotwórczą, bo tworzy zgłoskę. Samogł. u zaś wymawia się mniej pełno, a więc zgłoski ona nie tworzy, jest więc niezgłoskotwórczą.