Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

słowo nijakie

Język: polski

Cytaty

Sprawomiany czynu są w grammatykach odpowiednio nazwane słowami czynnemi. Oprócz tych czynnych i powyższych, tak zwanych [słów] nijakich, jest przyjęty trzeci rodzaj zwany biernemi.

Sprawomiany bytu równie, jak sprawomiany woli, są zamieszczone w grammatykach pod wspólną nazwą słów nijakich, chociaż jest między niemi różnica, a jakość ich wybitna.

Sprawomian bytu .... Słowo nijakie.

Sprawomian woli .... Słowo nijakie.

W § niniejszym poznaliśmy tedy sześć rodzajów słów: 1. czynne przechodnie (chwalić, kochać) 2. czynne nieprzechodnie (pomagać, ufać), 3. [słowo] nijakie (leżeć, stać), 4. zwrotne (chwalić się, leczyć się), 5. zaimkowe (bać się, przechadzać się) i 6. nieosobowe (grzmi, dnieje).

Słowa bywają: a) czynne przechodnie, kiedy oznaczają czynność, przechodzącą na kogo lub na co, np. chwalę (brata), kocham (matkę), ganię (leniwca) [...]; c) nijakie, kiedy oznaczają byt, stan lub czynność, która do niczego się nie odnosi, np.: Bóg jest, wiatr wieje, deszcz pada, obraz wisi, zegar idzie, dziecię śpi [...].

Глаголы по значенію своему раздѣляются на залоги, которые суть: [...] 2) Средній, słowo nijakie, противоположный дѣйствительному, показываетъ какое либо состояніе или дѣйствіе не переходящее на другой предметъ. Послѣ глагола средняго залога нельзя сдѣлать вопроса kogo? со? напр. iść, spać, jechać, płakać.

Słowo wyraża czynność lub stan pewnej osoby lub rzeczy; np. czytam, niesiesz, strzeże, płynie, rośnie, leży, i t. d. Stąd dwa główne działy słów: 1) słowa wyrażające czynność, jak np. czytać, nieść, [...] i te nazywamy czynnemi, 2) słowa wyrażające stan istoty jakiej, jak np. rosnąć, stać, siedzieć, leżeć, spać, odpoczywać, świecić, schnąć, więdnąć, gasnąć, i t. p. i te noszą nazwę słów nijakich.