terminów gramatycznych online
tryb
Geneza: niem. Trieb 'pęd, skłonność'
Tryb. Jest na ogół definiowany jako forma reprezentacji, czyli wykładnik "prawdziwościowej" postawy mówiącego względem wypowiadanej treści. Reprezentuje on modalny składnik semantycznej struktury zdania (modus).
Cytaty
Słowa Bierne w Francuzkim Języku nie znajdują się, lecz zamiast ich czasują Francuzi słowo Être przez wszystkie Tryby i Czasy, dodając wszędzie Imiesłów Bierny tego słowa, które chcą wyrazić Bierne.
Cztery są Tryby w Czasowaniach Francuzkich [...]; Oznajmujący, Rozkazujący, Złączający i Bezokoliczny.
Verborum Modi. Słow tryby.
Gdzieby ani pierwiastek, ani pochodne jednegoż rodu nie usuwały wątpliwości, tam ją usunie którakolwiek z odmian grammatycznych, które są: przez rodzaje, liczby, przypadki, osoby, czasy i tryby.
Jest pięć sposobów przez które słowa wyrażają działanie. Sposoby te zwane trybami, są następujące [...].
Pięcioraki ten sposób wyrażenia bytu, stanu, czynności, podmiotu nazywamy trybami czyli sposobami, a odmianę zakończeń słowa dla wyrażenia tych pięciu sposobów nazywamy trybowaniem czyli odmianą przez tryby, sposoby.
W języku polskim rozróżniamy trzy tryby: 1. tryb oznajmujący; 2. tryb rozkazujący; 3. tryb przypuszczający.
Dla ożywienia naszej mowy, używamy zamienni, t.j. bierzemy jeden czas zamiast drugiego, lub jeden tryb zamiast drugiego.
Odmiana przez tryby [...] Przez tryby odmieniają się tylko słowa.
W każdej odmianie mamy pięć trybów — modos:
Indicativo — oznajmiający, który wyraża czynność pewną, rzeczywistą: estudo (uczę się).
Condicional — warunkowy, którym powiadamy, że coś mogło się dziać, ale jest niepewne, zależne od pewnego warunku: estudaria (uczyłbym się).
Imperativo — rozkazujący, którym się wyraża rozkaz, radę, prośbę upomnienie: estuda (ucz się)!
Subjunctivo lub conjunctivo — łączący, wyrażamy nim rzecz wątpliwą, czynność możliwą, zawisłą od drugiej; używa się go, gdy zdanie jest zawisłe od innego zdania: Si estudasse (gdybym się uczył).
Infinitivo — bezokolicznik, którym wyrażamy czyn, lub stan jakiejś rzeczy sposobem nieokreślonym.