terminów gramatycznych online
tryb
Geneza: niem. Trieb 'pęd, skłonność'
Tryb. Jest na ogół definiowany jako forma reprezentacji, czyli wykładnik "prawdziwościowej" postawy mówiącego względem wypowiadanej treści. Reprezentuje on modalny składnik semantycznej struktury zdania (modus).
Cytaty
A. Odmian grammatycznych jest siedm. Nazywają się one i znaczą jak następuje:
1wsza: Stopniowanie; [...].
6ta: Trybowanie; jest odmiana słów dla oznaczenia rozmaitych trybów, np. czytać, czytam, czytaj, czytałbym.
Wyrazy do dziewiątej części mowy należące odmieniają się, a to czworako:
1) Przez Tryby (Modus), np. czytać, czytam, czytaj, czytałbym.
2) Przez Czasy (Tempora), np. czytam, czytałem, czytałem był, będę czytał.
3) Przez Liczby (Numeros), np. czytam, czytamy [...].
Tryb, modus.
Sześć jest trybów w języku angielskim: bezokoliczny, oznajmujący, rozkazujący, łączący, możebny i warunkowy.
Tryby wyrabiają się w stanach, a są następujące: 1. Tryb istotniczy (…). 2. Tryb przymiotniczy, 3. Tryb dosprawiony [...] 4. Tryb wykrzyknikowy, rozkazujący (…). 5. Tryb ogólny, czyli ogólnik (…). 6. Czasownik (…).
Sprawomian polski w rozwinięciu piérwotnika i piérwiastków na tryby stanowe, a tych na zwroty następne, nie trzymał się z zupełną ścisłością jednostajnych prawideł; — jakkolwiek zawsze dopatrzeć można względy brane na naturę sprawomianu, na harmonią w wygłoszeniu i na uniknięcie dwójznaczności wyrazów (…).
W języku polskim rozróżniamy trzy tryby: 1. tryb oznajmujący; 2. tryb rozkazujący; 3. tryb przypuszczający.
Dla ożywienia naszej mowy, używamy zamienni, t.j. bierzemy jeden czas zamiast drugiego, lub jeden tryb zamiast drugiego.
Odmiana przez tryby [...] Przez tryby odmieniają się tylko słowa.
Tryby i klasy czasowników.
„Józef pisze list, Jan już list napisał, a Helena dopiero napisze". W tem zdaniu mamy trzy czasowniki (verbos): pisze, napisał, napisze. Wszystkie trzy są w trybie oznajmującym (modo indicativo), ale każdy w innym czasie (tempo) [...].