terminów gramatycznych online
zdanie poboczne
Zob. zdanie podrzędne
Cytaty
Zdanie poboczne, zawiéra poboczne czyli pomniejsze okoliczności zdania głównego, najczęściéj zaś oznaczenie czasu lub przyczyny. Często ma w sobie podmiot inny, aniżeli się w zdaniu główném znajduje [...].
Cztéry są gatunki zdań pobocznych. 1. Zdanie pośrednie, służy do bliższego oznaczenia rzeczownika w zdaniu przedniém będącego, i może się z niém łączyć przez zaimek względny, np. człowiek, któregośmy wczoraj widzieli, umarł dziś rano […]. Zdanie poboczne, zawiéra poboczne czyli pomniejsze okoliczności zdania głównego, najczęściéj zaś oznaczenie czasu lub przyczyny. Często ma w sobie podmiot inny, aniżeli się w zdaniu główném znajduje [...]. Zdanie célowe, zawiéra cél, zamiar, skutek zdania głównego np. jémy, żebyśmy żyli […]. Zdanie przedmiotowe zawiéra bliższy przedmiot zdania głównego; zdanie zaś główne oznacza tu zawsze działanie umysłu np. widzenie, wiedzenie, wierzenie, twierdzenie […].
[…] To zaś zdanie, które samo przez się całkowitéj myśli nie wyraża, stanowi rozwinięcie jakiéj szczególnéj części zdania głównego i tylko razem z niém może być zrozumianém, nazywa się poboczném, podrzędném […].
[…] Zdanie główne razem z jedném lub kilku pobocznemi nazywa się złożoném […].
Zdanie poboczne oddziela się od głównego przecinkiem, a w środku kładzie się między przecinkami […].
Formy na ąc, dziś nieodmienne, niosąc, siedząc, czytając ,... używają się przysłówkowo (to jest bez różnicy rodzajów i liczb) w zdaniach pobocznych dla wyrażenia czynności współczesnej z czynnością zdania głównego: np. słucham mowy stojąc.
Zdanie, które zastępuje którekolwiek określenie zdania rozwiniętego (przedmiot, dopełniacz, przydawkę, dopowiedzenie, określenie przysłówkowe lub przyimkowe), nazywa się zdanie poboczne czyli podrzędne.
Poboczne, p. zdanie III.
III. Zdania ze względu na budowę: A. ★pojedyncze (proste): [...]. B. ★złożone: 1) części zdania złożonego: a) zdanie ★główne, np. Chłop sieje, b) zdanie ★poboczne: Chłop sieje, by w lecie zbierać plon.