terminów gramatycznych online
tryb oznajmujący
Tryb jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. W obrębie tej kategorii gramatycznej tryb oznajmujący jest jej członem nienacechowanym [...] funkcjonalnie i morfologicznie; formy tego trybu oznaczają zwykle czynność traktowaną jako rzeczywista.
Cytaty
Czas Teraźniejszy Trybu Oznajmującego. Wyraża rzecz która się teraz staje.
[Verborum Modi] Indicativus. [Słow tryby] Oznajmujący.
[...] w 1szej osobie liczby pojedyńczej, Czasu teraźniejszego lub przyszłego, Trybu oznajmującego, jako znam, powiem, umiem.
Uważałem nadto, iż prócz czterech Trybów dotąd wyrażanych, Bezokolicznego, Oznajmującego, Rozkazującego i Łączącego, są jeszcze w mowie naszej, Warunkowy i Życzący, a co dowiodłem w Przypiskach.
W słowach różne są odcienie sądu: raz tylko twierdzimy: że coś było, jest lub będzie; i to nazywa się po gramatycznemu mówić w sposobie (trybie) oznajmującym.
Tryb oznajmujący, jeżeli oznajmujemy, stwierdzamy, że czynność pewna odbywa się, odbywała, lub będzie się odbywać; np. pracujecie, uczyliśmy się, napiszesz.
§ 101. Tryby.
I) Stanisław bierze książkę do ręki i uczy się zadanej lekcji. [...]
I) Powiadamy, że coś dzieje się lub jest rzeczywiście, pewnie ― tryb oznajmujący.
Tryb orzekający, przypuszczający i rozkazujący.
Najczęściej używa się trybu oznajmującego, kiedy oznajmia się o czyjejś rzeczywistej czynności (stanie), np. czytam, pisałeś, rozmawiała, leżymy, chorowałyście, napiszą.