terminów gramatycznych online
tryb rozkazujący
Tryb jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Tryb rozkazujący służy do wyrażania polecenia, zakazu lub życzenia (użycie optatywne t. rozkazującego); chęć wywołania i słuchacza określonej reakcji.
Cytaty
TRYB ROZKAZUJĄCY Znaczy rozkazowanie, proszenie, lub napominanie. [...] Bez nalegania. Pierwszej osoby nie ma Bądź (ty) (znany, a, e [...] Z naleganiem. [...] Bądźże znany i t. d. Niechże będzie znany.
Tak więc po słowach wymagających dopełnienia, używamy Trybu: już bezokolicznego, już rozkazującego, już życzącego; według tego jak rozsądek i gust wskazuje. W rozkazywaniu, tryb rozkazujący lub delikatniéj bezokoliczny, a łagodniéj jeszcze życzący kładziemy [...].
Tryb rozkazujący tak jest nazwany, że przezeń wyrażamy naszą wolę, czyli rozkazujemy. Call him, bind up my wounds, zawołaj go, zawiąż moje rany.
Tryb jest to pewna odmiana słów, stósująca się do pewnych okoliczności, z jakiemi sąd czyli zdanie o rzeczach jest połączone. [...] Mamy ich [...] pięć: bezokoliczny, oznajmujący, warunkowy, łączący i rozkazujący.
Tryb rozkazujący oznacza przymówienie, czyli zalecenie komuś wykonania lub zaniechania jakiego sądu, czyli zdania, np. pisz! nie pisz! pracujcie! nie próżnujcie! i t. d.
Tryb rozkazujący nie ma żadnej cechy głównéj, ale tylko przydatkowe dlatego, że się formuje od trybu oznajmującego z pewnym przydanym zakończeniem, np. tryb oznajmujący: gra, tryb rozkazujący: graj, grajmy, grajcie i t. d.
Tryb rozkazujący mieści w sobie czasów cztéry, razem niedokonanych i dokonanych, osobistych i nieosobistychm np. czytaj! przeczytaj! czytać było! przeczytać było!.
Tryb rozkazujący oznacza rozkaz, prośbę, błaganie, aby podmiot coś uczynił.
Imperativ Rozkaźnik, Rozkazujący, Tryb rozkazujący. [Rzk.].
Imperativ Rozkaźnik, Rozkazujący, Tryb rozkazujący. [Rzk.].
Imperativ Rozkaźnik, Rozkazujący, Tryb rozkazujący. [Rzk.].
Rozkazujący, Rozkaźnik, Tryb Rozkazujący. [Rzk.]
Rozkazujący, Rozkaźnik, Tryb Rozkazujący. [Rzk.]
Tryb rozkazujący, zapomocą którego ujawniamy naszą wolę; np. pracuj, uczmy się, piszcie.
§ 261. Rozkaźnik czyli tryb rozkazujący. Formy rozkaźnika w językach słowiańskich, a więc i w polszczyźnie są właściwie z pochodzenia swego szczątkami trybu życzącego (optativus), który zachował się w innych językach indoeuropejskich.
Tryb rozkaz. weźmi, później weźmij, weźmijmy...; obok tego ma formy: weź, weźmy, weźcie.