Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

tryb warunkowy

Język: polski
Definicja współczesna

Zob. tryb przypuszczający

Cytaty

TRYB WARUNKOWY Znaczy iż byłoby lub stałoby się co pod jakim warunkiem. Czas Przeszły lub Przyszły. Z Twierdzeniem r. m. Byłbym znany, nym.

Znałbym, i t. d., Znałbyś, i t. d. [...]Tryb Warunkowy tę ma własność: 1e, iż u końca ma spojnik by z przyrostkami słowowemi: 2e, nie jest rządzonym od innych wyrazów: 3e, daje się czasować z Pytaniem.

Uważałem nadto, iż prócz czterech Trybów dotąd wyrażanych, Bezokolicznego, Oznajmującego, Rozkazującego i Łączącego, są jeszcze w mowie naszej, Warunkowy i Życzący, a co dowiodłem w Przypiskach.

Tryb jest to pewna odmiana słów, stósująca się do pewnych okoliczności, z jakiemi sąd czyli zdanie o rzeczach jest połączone. [...] Mamy ich [...] pięć: bezokoliczny, oznajmujący, warunkowy, łączący i rozkazujący.

Tryb warunkowy oznacza warunek, zależność jednego słowa od drugiego,, np. czytałabym, gdybyście słuchały.

Zestawiwszy dwa wyrazy: kupiłem i kupiłbym, widzimy dwie formy jednego słowa, dwa sposoby wyrażenia, dwa tryby. Pierwszy nazywa się trybem oznajmującym, bo wyraża, oznajmia czynność rzeczywistą; drugi nazywa się trybem warunkowym, bo wyraża czynność warunkową, która zależy od okoliczności, warunków.