terminów gramatycznych online
czas
Czas. Kategoria gramatyczna czasownika, prymarnie wyrażająca stosunek czasowy momentu zdarzenia, o którym mowa w zdaniu, do chwili mówienia, sekundarnie używana także do wyrażenia modalności.
Cytaty
P. Wiele jest czasow? O. Właściwie mowiąc tylko te trzy są czasy: teraźniejszy, przeszły i przyszły; każda bowiem rzecz albo się teraz dzieje, albo już się stała, albo dopiero będzie. W koniugacyach więcej się Czasow przyda, teraz do zrozumienia Ortografii, ktora następować będzie, można na tym przestać.
P. Co się uważać powinno koło werbow? O. Te cztery rzeczy: sposob, czas, osoba, liczba, o ktorych się już namieniło przed samą Ortografią, tu jednak dostateczniej wykłada się.
FORMOWANIE CZASOW. P. Wielorakie są czasy w koniugacyach? O. Dwojakie: pojedyncze i składane. P. Co są czasy pojedyncze? O. Ktore się jednym słowem wyrażają pochodzącym od początkowego czasu, ktory Łacinnicy zowią Thema. P. Co są składane? O. Ktorym się dodaje czas jaki słowa posiłkującego jestem albo mam.
Czasów przedniéjszych mamy trzy: teraźniéjszy, przeszły i przyszły, a z tych niektóre mają jeszcze drobniéjsze podziały.
Język polski lubo w każdym słowie niedokonanym osobno wziętym ma czasów tylko cztéry, a w każdym słowie dokonanym osobno wziętym, czasów tylko trzy, atoli wziąwszy razem sześć słów co do zakończenia osobnych, ale rzeczywiście jedno znaczenie tylko z różną odmianą trwania, miejsca i t. d.; mających będziemy miéć w samym trybie oznajmującym czasów razem wziętych wszystkich dokonanych i niedokonanych: dwadzieścia jeden.
W słowach naszych znajdują się czasy i osoby trojakie; te są: główne, czyli piérwotne, jednostajnie pochodne i niejednostajnie pochodne.
Czasy. Stosownie do tego, w jakim czasie odbywa się czynność wyrażona słowem, rozróżniamy odpowiednie formy czasowe, a mianowicie w dzisiejszej polszczyźnie mamy: czas teraźniejszy, przeszły, zaprzeszły (o ile czynność odbyła się przed inną przeszłą) i czas przyszły.