Słownik historyczny
terminów gramatycznych online
terminów gramatycznych online
SzyGram/1767
Grammatyka powszechne wszystkim językom i własne polskiemu prawidła w sobie zamykająca, dla doskonalszego w ojczystej mowie polotu, a tym prędszego i łatwiejszego od obojej płci młodzieży obcych języków pojęcia. Z dyspozycyi prześwietnego Towarzystwa Literatów
rkp. [sygn. Bibl. Ossol. 1866] 1767 , jęz.
Cytaty według działów 352 cytaty
- Przemowa 1 cytat I–XVIII
- Wstęp do Gramatyki 55 cytatów 1–13
- Istota gramatyki i mowy 1–2
- Podział gramatyki i mowy 6–9
- Ortografia 65 cytatów 14–88
- Etymologia 205 cytatów 89–397 (398)
- Syntaxis 22 cytaty 398–459
- Prosodia 4 cytaty 460–469
Hasła
- adjectivum | *adjektyw pol., łac.
- adverbium | adverbia łac.
- akcenta | akcent (diakryt)
- alfabet
- aspiratio łac.
- brzmienie (sposób wymawiania, dźwięk)
- casus łac.
- collectivum łac.
- comma łac.
- comparativus łac.
- conjunctio (spójnik) łac.
- czas | czasy
- czas kondycyjonalny | czasy kondycjonalne teraźniejsze | czas kondycjonalny teraźniejszy
- czas przeszły | czasy przeszłe | przeszły czas (praeteritum, nie tylko lm.)
- czas przeszły niedoskonały | czas przeszły niedoskon:
- czas przyszły | przyszły czas (futurum)
- czas teraźniejszy | czas teraźn: | cza: teraźn: (praesens)
- części mowy | część mowy
- czwarta deklinacyja
- dawający | Daw. | D. | spadek dawający
- defectiva łac.
- deklinacyja | deklin. | deklinacya
- diminutiva łac.
- drugi stopień (o przymiotnikach)
- dyftong
- głos (dźwięk mowy)
- i dwugłośne | dwugłośna litera
- imie (nazwa, część mowy)
- imie poprzedzające
- imie własne
- imię pospolite | imiona pospolite
- imiona męskie | imię męskie
- imiona przydatne | imię przydatne | przydatne
- inchoativa łac.
- interiectio łac.
- interiekcyja | interiekcyje | interiekcya
- język
- język (narząd)
- język ojczysty
- koniec słowa (słowa)
- koniugacyje werbów | koniugacyja | odmienianie
- kropka (znak interp.)
- kryski | kreski | kreska (diakryt)
- liczba | liczby
- liczba mała | mała liczba | M. l. | m. l.
- litera głośna | głośna
- litera mała
- litery | litera (znak alfabetu)
- litery | litera (głoska)
- mianujący spadek | spadek mianujący | Mian. | M. | mianujący
- miękczyć
- mowa (język)
- narząd mowny, narządy mowne
- negacyja
- odbierający spadek | odbierający | Odbier. | Od. | Odb. | Odbj: | spadek odbierający
- odmiana (słów, wyrazów)
- okoliczność
- ortografia (zasady pisowni i wymowy)
- osoba | osoby (gramatyczna)
- osoba druga | druga osoba
- pars orationis łac.
- participium łac.
- period (zdanie złożone, wypowiedź)
- pierwsza deklinacyja
- pierwsza koniugacyja | I. koniugacyja
- pierwsza osoba | osoba pierwsza
- pierwszy stopień (o przymiotnikach)
- pochodzenie (geneza)
- pochodzenie (derywacja)
- pochodzić od...
- początek słow | początek słowa (nagłos)
- poczynające (inchoativum)
- pojedyncza liczba | liczba pojedyncza
- polski język | język polski
- polszczyzna
- porownywać się
- porównanie (imion adiektywów) (stopniowanie)
- positivus łac.
- praepositio łac.
- pronomen łac.
- pronuncyjacyja | pronuncyacya
- przekładanie | przekładania (przyimek)
- przysłowie (przysłówek)
- pytanie (o zdaniu)
- quantitas łac.
- rodzaj (gramatyczny)
- rodzaj męski | R. M.
- rodzaj niewieści | R. N.
- rodzący spadek | rodzący | Rod. | R. | Rodz | spadek rodzący
- sens | sensy (zdanie, wypowiedź, znaczenie wypowiedzi?)
- się deklinować | deklinować | deklinować się
- się naginać | naginać się | naginać
- się odmieniać
- się wymawiać | wymawiać
- skrocenie (dotyczy długości)
- słowa | słowo (wyraz)
- słowa osobiste | słowo osobiste | osobiste słowa (czasownik)
- słowo (czasownik)
- słowo cierpiące | słowa cierpiące
- słowo czyniące | słowa czyniące
- słowo posiłkujące
- słowo złożone (czasownik złożony, derywowany)
- spadek oskarzający | oskarzający | Osk. | Os. | O. | Oskarż.
- spadki | spadek
- sposob roskazujący | rozkazujący I | rozkazujący II | roskazujący sposob
- sposób (tryb)
- sposób skazujący | sposób skaz.
- stopnie
- superlativus łac.
- syllaba | syll. (głoski, litery)
- syncope gr., łac.
- thema gr., łac.
- trzeci stopień (o przymiotnikach)
- trzecia deklinacyja
- trzecie osoby | trzecia osoba | osoba trzecia
- uczestnictwa czasu przeszłego | uczestnictwo czasu przeszłego
- uczestnictwo
- uczestnictwo cierpiące
- uczestnictwo czasu przyszłego czyniące
- uczestnictwo czasu teraźniejszego
- verbum (czasownik) łac.
- wielka liczba | w. l.
- wielkie litery
- wiersz
- wtora osoba
- wymawianie
- Wzyw. | spadek wzywający | wzywający | wzywający spadek
- zaimek | zaimki
- zgadzać
- złączający sposób | sposób złączający | sposob złączający | złączający I | złączający II (coniunctivus)
- znaczenie
- znak (diakryt)
- znak podziwienia
- znak pytania
- zwyczaj
Wykorzystane źródła: Szylarski wymienia w przedmowie gramatykę F. Mesgniena z 1649 r. Odwołuje się do gramatyki łacińskiej Port Royal, gramatyki francuskiej oraz niemieckiej Gotscheda (s.XII) .