Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

substantivum

Język: łaciński

Cytaty

Quotuplex est nomen appellativum? Duplex. Substantivum et adiectivum. Magister quale nomen? Substantivum. Quid est nomen substantivum? Cuius polonico addi non potest, mąż, niewiàstà, rzecz. Potest autem per se cum uerbo stare sensu perfecto, ut Magister docet.

[Ile jest typów imion własnych? Dwa: rzeczowne i przymiotne. "Magister" ("nauczyciel") to jakie imię? Rzeczowne. Czym jest imię rzeczowne? Takie, które może być dodane do polskiego "mąż", "niewiasta", "rzecz". Może natomiast samo stać z czasownikiem w sensie pełnym (doskonałym), jak "Magister docet" ("Nauczyciel naucza").]

Le Nom est Substantif, ou Adiectif. Le Nom Substantif est celui, qui denote une chose, et qui peut être seul dans le Discours p. e. Tabula la Table. Le Nom Adiectif denote la qualité d'une chose, et qui ne peut pas être seul dans le Discours, p.e. rotunda ronde.

[...]

Nomen jest Substantivum i Adiectivum. Substantivum jest, ktore znaczy rzecz, i ktore może być same przez się w mowie v. g. Tabula, stoł. Adiectivum zaś nie może same kłaść się w mowie, i znaczy przypadki czyli jakość rzeczy v. g. Rotundus, okrągły.

Du verbe actif amo (ce qu'on doit entendre des autres verbes de la même conjugaison) on en forme le nom adiectif amans amantis, celui, qui aime, qui est quelquefois un substantif amant; comme aussi un'autre adiectif amaturus, amatura, amaturum, qui aimera, ou qui doit aimer, qu'on emploie à l'infinitif futur. On appelle ces deux noms participes, parce qu'ils prennent une partie du verbe, et ils sont de veritables nomes, et on les nomme Participes en ans et en rus à cause de leur terminaison.

[...]

A verbo activo Amo kocham, amas (co się ma rozumieć o innych słowach tejże koniugacji,) uformowano nomen adiectivum Amans, amantis, ktore jest czasem substantivum, jako też i inne adiectivum, amaturus, ktory ma kochać, amatura, amaturum, ktorego zażywają in futuro modi infinitivi. Te dwa nomina nazywają participia, ponieważ partycypują od verbum, i są prawdziwie nomina; nazywają je participia na ans, i na rus, z przyczyny takiej ich terminacji.

W zdaniach nad łacińkie, takoż niepotrzeba więcej określeń jako to: substantivum (domyślaj się nomen) jimie osoby lub rzecz., adjectivum przymiotnik; praedicatum omównik; adpositio (po gr. epitet) dopełniacz czyli załącznik.