Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

samogłoska nosowa

Język: polski
EJP 1991, 297 Definicja współczesna

Samogłoski nosowe wymawiane są przy udziale artykulacji nosowej: w trakcie ich wymawiania podniebienie miękkie jest częściowo opuszczone, skutkiem czego strumień powietrza wydostaje się równocześnie przez jamę ustną i komorę nosową.

Cytaty

W odmianach słów, zakończonych na samogłoskę nosową, samogłoskę tę odrzucamy, lecz brzmienie jéj nosowe wyrażamy przez nosową spółgłoskę n.

Nosowa samogłoska odrzuca się w odmianach słów żąć, piąć, miąć, ciąć, począć, ale nie ubywa ze słowa bez zostawienia śladu; jéj brzmienie nosowe pozostaje, i wyraża się przez nosową spółgłoskę: żąć, zna, żniesz.

Dwie zaś ą i ę nazywają się ustno-nosowemi, albo krócej nosowemi, ponieważ przy ich wymawianiu powietrze brzmiące z krtani wydostaje się na zewnątrz częścią przez jamę ustną, częścią zaś przez jamę nosową, która wówczas nie jest zamknięta końcem miękkiego podniebienia.

Oprócz samogłosek nosowych e i ą była jeszcze w języku staropolskim samogłoska nosowa an, dzisiaj słyszana tylko w ustach ludu wiejskiego niektórych okolic, np. w wyrazach: bandzie, świanty, ranka i t p. W ustach ludzi wykształconych dźwięk an słyszymy w niektórych wyrazach cudzoziemskich, ja k np. oranżerja, stangret, Anglja, transport i t. p.