Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

szyk prosty

Język: polski

Cytaty

W prostym czyli przyrodzonym szyku takim porządkiem słowa po sobie następują, w jakim pomysły przez nie wyrażone [...] I. Podmiot z okréślnikami swémi staje na piérwszym miejscu zdania [...] II. Po podmiocie następuje orzeczenie z całym swoim przyborem [...] III. Okréślniki idą po słowach okréślonych.

Miejsce przypadku pierwszego jest na początku zdania przed słowem, i taki szyk nazywa się prostym, i jest w powszechnym użyciu w potocznéj mowie. Wyjątkiem od tego prawidła jest tak nazwana przekładnia, która zależy na położeniu słowa przed przypadkiem pierwszym, i ta ma miejsce: 1. W zdaniach pytających [...] 2. w zdaniach rozkazujących [...] 3. po wyrzutni spójnika if [...] 4. kiedy na początku zdania znajduje się jeden z przysłówków: here, hence, so, such, then, thence, there, thus, in vain [...] 5. lub jeden z przeczących spójników: nor, neither, scarcely (hardly), no sooner lub przysłówek never [...] 6. ze słowami to say, to answer, to continue i t. d.