Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

czasownik zwrotny

Język: polski
EJP 1991, 47 Definicja współczesna

Czasowniki zwrotne są to czasowniki, których nieodłącznym elementem składowym jest morfem się, np. bać się, stać się, nabiegać się, doprosić się.

Cytaty

Czasowniki zwrotne są to takie słowa, które i bez zaimka się mogą mieć znaczenie przechodnie, np. bawić - bawić się, myć - myć się, uczyć - uczyć się itd. Czasowniki zwrotne przybierając "się" oznaczają więc, że czynność wraca się do przedmiotu a nie przechodzi na inny przedmiot, np. myję się, znaczy, że czynność mycia wychodzi odemnie i wraca do mnie, czyli przy mnie zostaje, podobnie: czeszę się, ubieram się, bawię się, uczę się, kąpię się itd.

Zdarza się często, że czasowniki przechodnie łączą się z zaimkiem zwrotnym: się, mianowicie jeżeli niemi wyrazić chcemy czynność, zwracającą się ku osobie działającéj: np.: ten zarozumialec chwali się ustawicznie — tu, czynność podmiotu: chwali się — czyli: chwali siebie — nie przechodzi na kogoś drugiego, ale zwraca się raczej ku podmiotowi samemu. Otóż czasowniki takie nazywamy [czasownikami] zwrotnemi.