Historical dictionary
of grammatical terms online

czasownik zwrotny

Language: polski
EJP 1991, 47 Contemporary definition

Czasowniki zwrotne są to czasowniki, których nieodłącznym elementem składowym jest morfem się, np. bać się, stać się, nabiegać się, doprosić się.

Quotations

Czasowniki czynne lub nijakie, które Zaimek zwrotny: się stale przy sobie mają, i bez niego używać się nie dadzą, nazywane są zwrotnémi; np. czołgać się, śmiać się, pocić się.

Czasowniki zwrotne są to takie słowa, które i bez zaimka się mogą mieć znaczenie przechodnie, np. bawić - bawić się, myć - myć się, uczyć - uczyć się itd. Czasowniki zwrotne przybierając "się" oznaczają więc, że czynność wraca się do przedmiotu a nie przechodzi na inny przedmiot, np. myję się, znaczy, że czynność mycia wychodzi odemnie i wraca do mnie, czyli przy mnie zostaje, podobnie: czeszę się, ubieram się, bawię się, uczę się, kąpię się itd.

Zdarza się często, że czasowniki przechodnie łączą się z zaimkiem zwrotnym: się, mianowicie jeżeli niemi wyrazić chcemy czynność, zwracającą się ku osobie działającéj: np.: ten zarozumialec chwali się ustawicznie — tu, czynność podmiotu: chwali się — czyli: chwali siebie — nie przechodzi na kogoś drugiego, ale zwraca się raczej ku podmiotowi samemu. Otóż czasowniki takie nazywamy [czasownikami] zwrotnemi.

Chwalę się, znaczy, że pochwała wychodzi z ust moich i że ja sam jestem przedmiotem tej pochwały.

Takie czasowniki, które wyrażają czynność, zwracającą się znowu na tę samą osobę lub rzecz, która coś działa, nazywają się czasownik zwrotne.

Czasowniki [...] Podział ze względu na właściwości składniowe: 1) przechodnie (transitiva), 2) nieprzechodnie (intransitiva), 3) zwrotne (reflexiva).