Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przypadek piąty wołacz

Język: polski

Cytaty

Przydatnik jednak położony w przyp. 5, może się kłaść przy rozmaitych przypadkach zaimka osoby 2giéj ty. Np. Tobie, Boże, niech będzie cześć i chwała.

PRZYPADEK PIĄTY, WZYWAJĄCY. (звательный падежъ.)

Piąty przypadek ściśle do zdania nie należy, albowiem on się w zdaniu do niczego nie stosuje, ani się też do niego nic nie stosuje. Piątego przypadka używamy wtenczas, gdy osobę, do której przemawiamy, po imieniu lub po jakim tej osobie właściwym przymiocie, bliżej oznaczyć chcemy, np. Jasiu, chodź tu zaraz! Uczniowie, czemu nie uważacie? Ojcze, przebacz mi, już się poprawię. Leniwcze, idź do mrówki, a ucz się od niej pilności.

Całkowita deklinacya rzeczownika ojciec tak się nam przedstawi:

W liczbie pojedyńczéj:

Przypadek 1: (kto?) ojciec [...]

" [przypadek] 5: (o!) o ojcze!

Rzeczownik złożony z przymiotnika stojącego w I-szym przypadku i z rzeczownika, odmienia się w obu częściach składowych wedle właściwych im prawideł; np. I i IV przyp. Krasnystaw (miasto w Lubelskiem), ma: II p. Krasnego|stawu, III p. Krasnemu|stawowi, V p. Krasny|stawie! VI p. Krasnym|stawem, VII p. w Krasnym|stawie.

Znakiem tym oddzielamy: a) dopowiedzenia (apozycye), przypadki V-te (Wołacze) i zdania wtrącone.

ę piszemy: w deklinacji: w I., IV., i V. przyp. l. pojed. rzecz. r.n. zak. na ę: ramię [...] w IV. przyp. l. p. rzecz. r. żeńskiego zakończonych na a, i: matkę [...]

(Rzecz, r. ż. na ość mają w I., IV. i V, p. l. m. i, tudzież pewna grupa rzecz. jak: brwi, chęci, części, gęsi [...]).

W V przyp. l. p. rzecz. r. m. z ostatnią spółgł. miękką lub zmiękczoną: kraju, papieżu, tchórzu, Jasiu* [...].