Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

tryb łączący

Język: polski

Cytaty

Drugi tryb łączący albo podległym zwany, dlatego, że zawisł od innego słowa w trybie oznajmującym położonego, nadaje słowu niepewność. Nie obwieszcza on nigdy, że się coś działo, dzieje, lub dziać będzie; ale tylko oznacza czynność, która jest célem innéj czynności, przez słowo, od którego on zależy, wyrażonéj, np. proszę cię, abyś mi dał.

Ponieważ spójnik by, i z niego złożone, mają tę własność, że się tylko z czasem przeszłym kłaść mogą; wypada stąd, że tryb łączący, może mieć tylko czas przeszły, który według natury użytego słowa, będzie niedokonanym lub dokonanym […].

Tryb łączący oznacza niepewność czynności podmiotu, kiedy ją uważamy tylko, jaką cudzą chęć, myśl, życzenie; nazywa się łączącym dla tego, iż słowa w nim położone tylko przez połączenie ich ze słowami trybu oznajmującego czynią myśl zupełną. Tryb łączący urabia się z czasu przeszłego, dodając przed słowem spójniki: by, aby, iżby, żeby, ażeby.