prawo de Saussure’a

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Rozw/1923
• Łoś III/1927

1 b. Przycisk posunął się ze zgłoski krótkiej i cyrkumfleksowej na następującą akutową (t. zw. prawo de Saussure’a, właściwiej Fortunatowa de Saussure’a-Meilleta) [...].

To są oksytona powstałe z dawnych barytonów wskutek działania prawa de Saussure’a, które przedprzyciskową długą mogły mieć tylko w nom. gen. loc. sg., zaś w dat. acc. sg. oraz nom. acc. pl. miały przycisk (cyrkumfleks) na rdzennej [...].

W zgłosce bezpośrednio przedprzyciskowej, jeżeli przyciskową była pierwotnie długa samogłoska [...]; to skrócenie krzyżuje się z wypadkami metatonji akutowej zgłoski na nowocyrkumfleksową oraz może krótkością zgłoski rdzennej dawnych cyrkumfleksowych i krótkowokalicznych barytonów, które przesunęły przycisk w myśl prawa de Saussure’a np. w instr. sing. [...].

Ac. sg.

§ 213. Prasł. samogłoska nosowa w końcówce Ac. sg. wymieniła się w języku polskim na -ę w zgłoskach krótkich i na -ą w zgłoskach długich; rozłożenie końcowych samogłosek krótkich i długich musiało być pierwotnie na gruncie polskim inne w Ac. sg. niż w N. sg., gdyż stosownie do prawa de Saussure’a akcent z przedostatniej zgłoski przenosił się na ostatnią (akutowaną) w N.sg., natomiast nie przenosił się w Ac. sg., który miał końcówkę cyrkumflektowaną.