Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

zwyczaj

Język: polski

Cytaty

Ought jest jednym z czasów przeszłych słowa to owe bydź powinnym: bo to słowo ma ich dwa owed i ought. Piérwszy prawie zawsze jest używanym, kiedy idzie o dług pieniężny lub inny jakiéj rzeczy, w któym przypadku drugi się nie używa; tak dalece, że się zdaje, iż zwyczáj zupełnie go poświęcił trybowi oznajmującemu możność, którego on jest znakiem.

Mroziński piérwszy zgłębił zasady języka polskiego, oznaczył budowę jego piękną i wielką przez swoję prostotę, wyjaśnił język żyjący, jaki w swym wieku zastał, odgadł dzisiejsze dążenie zwyczaju, nie zaś usiłował, uczynić go takim, jakim był kiedyś, lub jakim chcieliby go miéć niektórzy grammatycy.

Spółgłoska x wymawia się jak ks i składa się istotnie z tych dwóch spółgłosek; jest zatém zbyteczna. Liczy się jednak do głosek polskich, bo zwyczaj ją przyjął.

Co do wyrazów używanych w tym lub owym rodzaju stosownie do zwyczaju, te nie dadzą, się odnieść ani do zasady uważania na podobieństwo końcówek do zakończeń rzeczowników żywotnych, ani téż do téj: że spółgłoskowe twarde należą rodzajowi męzkiemu, a miękkie rodzajowi żeńskiemu, bo zwyczaj jak na jednę tak na drugą nie uważa zupełnie.

Jest także w naszym języku zwyczaj łączenia w pary dwóch rzeczy, zawsze wspólnie z sobą działających, i tak mówimy o rękach które zawsze razem coś robią: schwycić oburącz, objąć rękoma.

Uwaga. Sposoby mówienia i pisania takie, jak: konzul, senzacja, uniwerzytet, ... zamiast: konsul, sensacja, uniwersytet, ... wbrew ustalonemu zwyczajowi, są w języku polskim naleciałością niemiecką.