Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

zwyczaj

Język: polski

Cytaty

Kiedy po dwudziestu liczba nie daleko jakiego dziesiątka, sta, lub tysiąca dochodzi, zwyczaj jest wymawiania zupełnie tego dziesiątka, sta, tysiąca, przydawszy prepozycyą: bez z tą liczbą, ktorej nie dostaje, nap: trzydzieści bez jednego, 29.

Ought jest jednym z czasów przeszłych słowa to owe bydź powinnym: bo to słowo ma ich dwa owed i ought. Piérwszy prawie zawsze jest używanym, kiedy idzie o dług pieniężny lub inny jakiéj rzeczy, w któym przypadku drugi się nie używa; tak dalece, że się zdaje, iż zwyczáj zupełnie go poświęcił trybowi oznajmującemu możność, którego on jest znakiem.

Mroziński piérwszy zgłębił zasady języka polskiego, oznaczył budowę jego piękną i wielką przez swoję prostotę, wyjaśnił język żyjący, jaki w swym wieku zastał, odgadł dzisiejsze dążenie zwyczaju, nie zaś usiłował, uczynić go takim, jakim był kiedyś, lub jakim chcieliby go miéć niektórzy grammatycy.

Dopóki przy takiéj niejednostajności nie ustali się wymowa tej głoski, pisać należy é w następujących formach, które uświęcił dotąd zwyczaj.

Pisownia (ortografja) polega na trzech następujących zasadach: 1. zasada fonetyczna (pisanie wyrazów tak, jak je słyszymy w wymowie osoby wykształconej). 2. zasada etymologiczna (pisanie wyrazów sprzeczne z wymawianiem, lecz zgodne z ich pochodzeniem). 3. Zasada historyczna (oparta na zachowaniu pisowni dawnej, uświęconej zwyczajem i głęboko wkorzenionej, pomimo, że może ona być pozbawioną racjonalnej podstawy). Niniejsza książeczka uwzględnia te wszystkie trzy zasady (bez podziału), a nadto wkracza gdzieniegdzie w zakres gramatyki.

Z powodu przyjętego zwyczaju, można pisać: ajent zamiast agent, jenerał, jeografja, rejent, loika...