terminów gramatycznych online
istotnik osobowy
- O wywodni słow w polszczyźnie: Prz/1816
- Podziały istotników: Czep/1871–1872
- Przystęp: Prz/1816
- Rodzaje i liczby istotników: Czep/1871–1872
Cytaty
Nie próżna też słyszymy liczne Istotniki osobowe (substantiva personalia) oznaczające Działaczow, ktorzy rozmaicą swą czynność według stosunku do rozgałęzionej Sztuki Pisania lub do Urzędu Osoby piszącej, jakie są: Pisarz, Pisarek, Piszec, Pisownik, Pismownik, Pismowca, Piśmiec, Piśmiennik, Piśmiciel, Piśmiarz, Pismak, Pisula, Pisun itp. i uznajemy, że te wszystkie, z jednego źrodła wynikające mianowki, czyli ze spolnego pierwaka Pis wyprowadzone, wskazują giętkość Języka Polskiego [...].
Nemec nam po części wyrownywa w przymiotnikowaniu Istotnikow, np. mowiąc: goldene Dose, hölzernes Pferd, Kosciuskosche Armée, Trattnerisches Haus it.d. jednak przewyższyć nas żaden Europejec nie może w stosowaniu Przymiotnikow, przerabianych z Istotnika, do malowania Istotnikow, czy osobowych, czy rzeczowych, np Francuz nie może inaczyj wyrazić pieniędzy, do rożnych Właścicielow należących, np. do jakiej Gminy Żydowskiej, do jednego Żyda, do jednej Żydowki, do jednego Żydziątka, tylko przez przypadkowanie Istotnika: l'argent des Juifs, l'argent d'un Juif, l'argent d'une Juive, l'argent d'un petit Juif. Podobnież Włoch, podobnież Nemec, lub po swojemu łącząc gołe imię Właściciela z nazwiskiem własności w jedno słowo; a my przeciwnie rożnimy, mówiąc: Żydowskie pieniądze, Żydowe pieniądze, Żydowczyne pieniądze, Żydzięce pieniądze.
Istotniki dzielą się na zmysłowe i umysłowe, a jedne i drugie na żywotne i nieżywotne; żywotne dzielą się jeszcze na osobowe i zwierzęce.
Istotniki żywotne są to nazwania istot życiem obdarzonych. Te dzielą się na osobowe, oznaczające imiona, zatrudnienia i charakter ludzi […] i zwierzęce, służące do oznaczenia zwierząt, ptaków, owadów, ryb, gadów, mięczaków […].
Jakie istotniki żywotne są dwojakiego rodzaju? Niektóre istotniki osobowe i zwierzęce na a zakończone używają się w rodzaju męzkim i żeńskim stosownie do płci, jaką chcemy wyrazić […].