Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przytonek

Język: polski
Dział: Ortografia (współcześnie)
  • III. Krystalizowanie się polskiej terminologii gramatycznej w czasach Oświecenia: Kor/1961
  • O pismowni w języku polskim: Prz/1816

Cytaty

Jotowaniem nazywam przepasanie bukwy jotką bez kropki, lub położenie nad bukwą takowej jotki, albo tylko kropki, od joty oderwanej, która ostrzega, że takowa bukwa inaczej powinna się wygaszać, niż bukwa nie mająca nad sobą, ani przy sobie żadnej jotowki i tak dopisywaną jotkę nazywam w głosie przypiewkiem lub przytonkiem.

Głoski są właściwie tonami albo społtonami Języka, a joty czyli przypiewki przy głoskach są przytonki czyli wtorowki, rozmaicące dźwięk każdego społtonu.

Takowy znaczek rozumiany jest w owyj wysłowinie: Słowo Boże musi się zpełnić aż do joty, gdzie przez jotę nie rozumie się właściwie Samogłoska, I [...] lecz się rozumie jota czyli przytonek, właściwie znaczek, nad ktorąkolwiek Społgłoską w ciągłyj mowie położony.

O ile jednak neologizmy Szumskiego utrzymane były w granicach zdrowego rozsądku, to nie można tego powiedzieć o całym ich zestawie u J. Przybylskiego.

Terminologia. Litera — bukwa, diphthongus — dwugłosica, dwutonica, dwusamogłoska, dwugłoska samogłoskowa, consonans fortis — gęstsza, Ienis — rzadsza, syllaba — złoga, accentus — przypiewka, znaczek, przytonek, wtórówka.