terminów gramatycznych online
przyczyna logiczna
Język: polski
Cytaty
Gdy zdanie główne jest pytającém, wyrażamy przyczynę loiczną przez kiedy, np. Dlaczegóż mamy żyć osobno, kiedy razem daleko taniéj żyć możemy?
Określenie okoliczności przyczyny oznacza, wskutek czego powstaje czynność, stan lub przymiot, wyrażony orzecznikiem, i odpowiada na pytania: czemu? dlaczego? przez co? od czego? za co? z jakiego powodu? oraz z czego? w jakich warunkach? mimo czego? [...] Określenie okoliczności przyczyny może wyrażać: 1) przyczynę realną czyli przyczynę faktu lub postępowania; 2) przyczynę logiczną czyli przyczynę poznania; 3) przyczynę konieczną czyli warunek; 4) przyczynę niewystarczającą czyli ustępstwo.
Przyczyna logiczna czyli przyczyna poznania wyraża się za pomocą przyimka z (z 2. przyp.) lub po (z 7. przyp.) przy słowach, oznaczających poznanie, jako to: znać, poznać, wiedzieć, dowiedzieć się, widzieć itp.
[…] LOCALIS. (7. przypadek) […] Siódmy przypadek (localis) używał się pierwotnie bez przyimka na oznaczenie okoliczności miejsca (na pyt. gdzie); a kiedy pojęcia czasowe zaczęto wyrażać według analogii pojęć przestrzennych, to 7. przyp. służył również na wyrażenie okoliczności czasu (na pyt. kiedy). W takim znaczeniu napotyka się niekiedy 7. przyp. bez przyimka u dawniejszych naszych pisarzy [...]. Dziś jednak 7. przyp. używa się wyłącznie z przyimkami: przy, w, o, na, po, i dlatego nazywa się niekiedy także przypadkiem przyimkowym (praepositionalis) [...]. Pojęcie miejsca przeniesiono następnie do sfery pojęć oderwanych [...]. Wskutek tego 7. przyp. z przyimkiem — po zaczął wyrażać przyczynę logiczną [...] i sposób [...]; z przyimkiem przy, warunek [...] i przyczynę niewystarczającą [...]; z przyimkiem — w, okoliczność towarzyszącą [...], skutek [...] i okoliczność ograniczającą [...]; z przyimkiem — o — narzędzie [...].