Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

spieszczenie

Hasło w cytatach: pieszczenie
Język: polski
Dział: Słowotwórstwo (współcześnie)
EJP 1991, 325 Definicja współczesna

Spieszczenia (hipocoristica) są to rzeczowniki odrzeczownikowe, motywowane najczęściej przez rzeczowniki oznaczające istoty żywe, zwłaszcza osobowe nazwy (imiona) własne: chłopczyna, psina, pysio, dziewczątko, tatuś, babcia, dziadunio, Tomcio, Jaś, Zosia, Ewunia, Stenia, Rysio.

Cytaty

Od miękkiéj spółgłoski b' zacząwszy, ledwie kilka przykładów spieszczenia przytoczyć można. Zakończenie na ec, jak nieco różniło się w skłońnikowaniu, tak i spieszczenie oddzielnym robi sposobem np. niemiec, niemczyk, niemczyczek.

[...] Niektóre rzeczowniki na wyrażenie zdrobniałości lub pieszczenia, przybierają narostki: aszek, iszek, uszek, uszko lub eńko, np. wuj-aszek, stryjaszek […].

Zdrobniałe czyli spieszczone przymiotniki. [...] Zdrobnieniu czyli spieszczeniu ulegają te przymiotniki, które nie oznaczają przymiotów odrażających lub przymiotów wielki rozmiar wyrażających; nie ulegają przeto pieszczeniu, np. cierpki, kwaśny, gorzki [...] bo te przymioty naturze pieszczenia są przeciwne [...].