terminów gramatycznych online
słowo czasownik
Geneza: tłum. łac. verbum
Słowo [...] 2. W starej tradycji terminologicznej - synonim czasownika, por. do dziś używany termin „słowo posiłkowe”.
Cytaty
Wszystkie wyrazy, składające mowę polską, dzielą się na dwa główne szeregi: piérwszy wyrazów odmiennych, drugi wyrazów nieodmiennych; a każdy szereg podziela się na cztéry części, z których każda ma własne nazwisko. Te nazwiska są następujące: w szeregu wyrazów odmiennych: 1) Imie, 2) Zaimek, 3) Słowo, 4) Imiesłów; w szeregu wyrazów nieodmiennych: 5) Przyimek, 6) Przysłówek, 7) Spójnik, 8) Wykrzyknik.
Po imieniu najprzedniejsze jest w mowie ludzkiéj słowo, bo bez niego, nie byłoby zupełnéj myśli, czyli sensu; ponieważ nie byłoby takiego wyrazu, który znaczy sąd czyli zdanie o rzeczy; gdybym mówił np. człowiekiem, list twój, ci zegarek, nikt by mnie nie zrozumiał. Dopełniwszy zaś sensu przez przydane słowo, wyrażające sąd czyli zdanie o człowieku, liście, zegarku, każdy mnie zrozumie.
Słowa polskie, tak jak i inne części mowy, co do zewnętrznéj formy uważane, dzielą się na piérwotne […] i na pochodne […]; na niezłożone […]; złożone […] i dwa razy złożone […].
[...] Przymiotniki i słowa, w tém się zgadzają, że oboje za predykat służyć mogą. Ta jednakże między niemi zachodzi różnica, że przymiotnik bez łącznika, to jest słowa posiłkowego być obejść się nie może; słowo zaś nie potrzebuje go, bo go w sobie zawiera [...].
Słowo jestto część mowy odmienna, wyrażająca działanie lub istnienie. Działanie albo może być wywarte przez przedmiot na co innego, albo nie wychodzić po za obręb przedmiotu, który je wywiera, albo być może zwrócone przez przedmiot na siebie samego, albo nareszcie wywarte na przedmiot przez co innego. [...] Słowo nie tylko twierdzi lub przeczy, że coś istnieje, działa na siebie lub wywiera na co innego swe działanie lecz oprócz tego wyraża jakim sposobem, kiedy, przez kogo, lub przez ilu to działanie dopełnia się, dopełnionem było, lub zostanie. Stąd wypada, że słowo wyrażając te wszystkie okoliczności, odmieniać się musi przez tryby, czasy, osoby i liczby.
Słowo ściśle mówiąc jest zawsze to be; w zdaniach zaś gdzie go nie masz, można będące w nich słowo rozebrać na to be i imiesłów czas teraźniejszego. I tak powyższy przykład: Temperance preserves health, można przerobić na: Temperance is preserving health.
§ 253. Pojęcie i podział słów. Słowo wyraża czynność lub stan pewnej osoby lub rzeczy; np. czytam, niesiesz, strzeże, płynie, rośnie, leży, i t. d.