Historical dictionary
of grammatical terms online

liczba pojedyncza

Language: polski
EJO 1999, 337 Contemporary definition

Liczba. Kategoria gramatyczna, której podstawowa funkcja polega na sygnalizowaniu jednostkowego lub niejednostkowego (wieloelementowego) charakteru desygnatu rzeczownika. We wszystkich jęz. mających kategorię gramatyczną l. jej podstawę stanowi l. mnoga, czyli (łac.) pluralis (wielość desygnatów) i l. pojedyncza - singularis (brak sygnalizacji wielości desygnatów).

Quotations

Liczba jest dwojaka: Pojedyncza, ktora jednę rzecz znaczy, jako Krol. I wielka, ktora wiele znaczy, jako Krolowie.

Toż się dzieje w imionach nawet w pojedynczej liczbie, np. Okręg, okręgu.

Uważać należy, iż we wszystkich drugiej Deklinacyi przykładach, Spadek Dawający liczby pojedynczej, podobny jest do Rodzącego.

L. P. M. on, ona, ono.

[Th] W trzeciéj osobie słów liczby pojedyńczéj brzmi jak z np. he loveth kochá hi lowz lecz téraz pisze się tu s miasto th.

Liczba Pojedyńcza.

Skrócenia zwyczajne w pismie. [...] n. rod. nazwisko rodowe r. m. rodzaj męzki r. ż. rodzaj żeński r. n. rodzaj nijaki spk. spadek l. poje. liczba pojedyńcza l. mn. liczba mnoga sł. dk. słowo dokonane sł. ndk. słowo niedokonane.

Bor/1830, p. 7 Definition

Liczb jest dwie, pojedyńcza i mnoga. Pojedyńcza, gdy wyraz jednę tylko oznacza osobę lub rzecz [...] Mnoga, gdy wyraz wiele oznacza osob lub rzeczy.

W konjugacji: w 1-ej osobie 1. pojed. niosę, biorę, piszę i t. p. [...]

Końcówka m nie ę w 1 osob. l. poj. czasowników umieć, rozumieć, śmieć: umiem, rozumiem, śmiem, na podstawie analogji: wiem.

W II. p. l. p. i l. mn. rzecz. r. ż. na ja mają końcówki ji: tej kolonji i tych kolonji itd.

Lor/1907, p. 3 Definition

Jeżeli mówimy o jednej osobie, o jednem zwierzęciu lub o jednej rzeczy, stoi rzeczownik w liczbie pojedynczej; a jeżeli mówimy o dwuch, trzech albo więcej, używamy liczby mnogiej.

Jeżeli mówimy o jednej osobie lub rzeczy, stoi rzeczownik w liczbie pojedynczej (número singular); a jeśli mówimy o więcej niż jednej osobie lub rzeczy, używamy liczby mnogiej (número plural).

§ 23. Mówimy: nasz ojciec, nasi ojcowie; jedno jabłko, cztery jabłka; biała mysz, trzy białe myszy i t. d. Rozróżniamy więc w rzeczownikach i liczbę, t. j. ilość osób lub rzeczy. W języku polskim mamy dwie liczby: pojedynczą i mnogą.

§ 31. W przyp. II liczby pojed. mamy: czyj? -a? -e? anioła, konia, pana, stołu, głogu, drobiu.

§ 32. W III-cim przypadku licz. poj. mówi się — komu? czemu?: aniołowi, koniowi, stołowi; psu, lwu, panu.