terminów gramatycznych online
imiesłów dokonany
Język: polski
Cytaty
[Imiesłów] nieodmienny 2gi albo dokonany: upłynąwszy, zgasłszy.
Co wynika z tego znaczenia imiesłowu [...]? Że część ta mowy rządzi się prawidłami słowa, z któremi łączą się znamiona przymiotnikowe. Podobnie więc jak słowa, imiesłowy mogą wyrażać czasy, są czynne, bierne, jednokrotne, częstokrotne, dokonane i często dokonane. Podobnie jak przymiotniki mogą się spadkować w dwóch liczbach i trzech rodzajach, a podług dwóch wzorów w l.m.
[...] Są także czasowniki dokonane, które nie mają odpowiednich niedokonanych, te są dwojakie: a). Czasowniki: kazać, darować, rzec, pomnieć, i zdołać używają się tak w znaczeniu dokonaném jako i niedokonaném, np. Oto daruję (teraz) ci ten zegarek. Jak sobie kupię złoty zegarek, daruję ci (czas przyszły dokonany) mój srebrny. Te czasowniki mają także imiesłowy tak dokonane jako i niedokonane, co w innych czasownikach jest rzeczą niesłychaną, np. rzekąc (imiesłów czasu teraź.), rzekłszy (imiesłów czasu dokonanego). Czasu niedokonanego przeszłego i niedokonanego przyszłego nie mają [...].
W prawidłach czasowania słów, opuszcza się czynność przechodną teraźniejszą np. Robienie z-Robienie, odsyła się do rzeczowników 3 prawidła rodz. sred. i przypadkują się jak rzeczowniki, wszystkie kończące się na nie, zostają w prawidłach tylko Robiono z-Robiono, i z tych mamy Jmiesłowy niedokonane i dokonane.
Powtóre z trzeciej mnogiej osoby czasu niedokonanego i dokonanego tworzą się jmiesłowy takoż niedokonane i dokonane, pojedyńcze i wspólne podług użycia jich; wyjaśnię tu ściślej.