Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

zakończenie czasowe

Język: polski
Dział: Fleksja (współcześnie)

Cytaty

[...] Zakończenia czasowe czyli słowne dwóch piérwszych osób l. p. eś, em, i dwóch mnogiéj ście, śmy, mogą się od słów odrywać, i łączyć z zaimkiem, rzeczownikiem, przymiotnikiem, spójnikiem lub przysłówkiem. Sposób ten łączenia tych zakończeń z innemi wyrazami, nazywa się Przekładnią, w któréj następujące przestrogi zachować należy. a) Jeżeli poprzedzający wyraz, do którego się zakończenie słowa przenosi, kończy się na samogłoskę, natenczas zakończenie czasowe traci swoję samogłoskę e [...] b) Przekładnia ta, koniecznie użyta być musi wtenczas, kiedy przed słowem stoi spójnik by, lub inne z niego złożone [...].

Zakończenie słów czasowania piérwszego w trybie bezokolicznym jest na ; np. wołać, śpiéwać. Głoska naczelna słów piérwszego czasowania jest samogłoska tego zakończenia, to jest a; dlatego zaś uzyskamy ją naczelną, bo kiedy głoska ć kończąca tryb bezokoliczny w czasie teraźniéjszym znika, ona jedna przybiéra zakończenia czasowe; np. czyta-m, czyta-sz [...].