of grammatical terms online
przypadek
Przypadek jest morfologiczną kategorią fleksyjną imion. Podstawową funkcją kategorii przypadka jest funkcja składniowa, polegająca na sygnalizowaniu związków syntaktycznych istniejących między składnikami wypowiedzenia.
Quotations
Przypadek, jest zakończenie imienia podług przypadającego względu myśli. Przypada bowiem w mowie jedném imieniem wyrażać różne względy, czyli odpowiadać na różne pytania, toć imie to musi mieć na wydanie różnych względów, różne w końcowéj zgłosce odmiany czyli odmienne zakończenie, przypadkami zwane.
Mamy więc siedm przypadków, następującemi nazwiskami oznaczonych: 1) mianownik, 2) dopełniacz, 3) celownik, 4) biernik, 5) wołacz, 6) narzędnik, 7) miejscownik.
Gramatycy angielscy wykazują trzy przypadki w swoim języku [...].
Resztę przypadków tworzą przez dodanie of do czwartego na drugi, to do tegoż na przypadek trzeci.
Istotniki ulegają następnie odmianom przez stawianie ich w mowie, bądź jednostkami, bądź wielością w rozmaite wyrazowe stosunki, — podobnie jak w rzeczywistości wszystkie przedmioty wedle swojego położenia naginają się pod wpływem innych. Takich różnych położeń, czyli przypadków skutkujących odmianę w wyrazach istotnikowych, tak w jednoskazie, jak w wieloskazie znajdziemy siedm, odpowiednich siedmiu głównym częściom mowy, które zaliczbować musiemy koleją w naczelnym kluczu usprawiedliwioną.
Jeżeli przy istotnikach i przymiotnikach utrzymać się dały łacińskie casus, przypadki, przez które, tamte części mowy przechodząc, zmieniają końcówkę; to przy sprawomianie persona, mimo najtwardszego konserwatyzmu żadną miarą zachowaną być nie może.
Przypatrując się rozwojowi odmian tego oddziału dosprawianów odmiennych, dojrzeć można w większéj części, bo wiele jest ułomnych, trzy przypadki połączone, jak u istotników, piąty, zawsze ze stosunnikiem. Piérwszy odpowiada przypadkowi mianującemu istotników […] Trzeci wreszcie jest ten, w którym dosprawian równa podobieństwo, albo daje podobieństwu piętno tożsamości, nazwiéjmy go równającym (coëquativus); — przybiera stosunniki: na, we, po, — np.: na wyż, w dłuż, po niemiecku.
Równający (przypadek) . Odmiana przysłówka przymiotniczego, trzeci jego przypadek.
Z tych siedmiu pytań wynikło tedy siedem zmian końcówkowych. Zmiany te nazywamy przypadkami rzeczownika – "przypadkami" dla tego, że tu rzeczownik znajduje się w coraz innem położeniu, w coraz innym przypadku.
Przypadkowanie.
Rzeczowniki i przymiotniki polskie mają 7 przypadków (casos) [...]. Przypadkowanie rzeczowników portugalskich uskutecznia się za pomocą przyimków: de, a, por, em, które łącząc się z przedimkiem ulegają skróceniu, (ściągnieniu).
W 2 przypadku liczby mnogiej rzeczowników, kończących się na -ja po spółgłosce, piszemy końcówkę -yj,-ij, np. asocjacyj [...].
Takież y, i przed j, jak w końcówce 2 przyp. l. mn.