Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

miara w pisaniu i wymowie

Język: polski
Dział: Stylistyka (współcześnie)
  • O wyśpiewni języka polskiego: Prz/1816

Cytaty

Nie wchodźmy tu w przyczyny, ktore wpływ miały na rożnice melody w Językach, i dla ktorych w każdem z osobna insze zachodzą odmiany miar i spoczynkow, bo inaczyj się miarowały i spoczynkowały Języki martwe Grecki i Łaciński, inaczyj Wschodniańskie, Hebrajski, Syryjski, Arabski i t. d. inaczyj się miarują i spoczynkują dzisiejsze Języki żywe i kwitnące, i to tak rozmaicie, iż inszą melodność ma Język Angielski [...], inszą Włoski [...], inszą Francuzki [...], inszą Nemecki [...], inszą Język Czeski i wiele Razgoworek Słowiańskich [...], a inszą nasz Polski.

Polak zaś, ktoremu ojczysty Język, wskazuje miarę i spoczynek na przedostatnij złodze w każdem słowie, musi wyśpiewać tak: Człowieczeń-stwo w Człowie-ku zasługu-je u Człowie-ka na uszanowa-nie.

Gdy jednak Poeci nasi, tak, jak Poeci wszystkich innych żywych Językow, przypuściwszy wiersze rymowe na miejsce stopowych, Starożytnym Narodom właściwych, i, podzieliwszy je na gatunki, trzymające pewną liczbę złog w sobie, jak u nas są kolejno, począwszy od pięciozłogowych aż do trzynastozłogowych, liczbę złog, z ktorych się wiersz zkłada, po prostu rachowanych, nazwali także miarą, choć żadnego podobieństwa do miary wierszy Starożytnych nie mającą, a ta w istocie jest tylko liczbą złog, nie iloczasowanych po Grecku i Rzymsku, lecz rownochwilowych po nasku, przeto podobało się zgodnie wiersz od piąci złog nazwać pięciomiarowym, i tak kolejno przez pomnażanie złog aż do wiersza trzynastomiarowego.