Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

samogłoska rodzima

Hasło w cytatach: e rodzime, rodzima, rodzima spółgłoska, rodzime samogłoski
Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)

Cytaty

Jest rzeczą niezawodną, że były kiedyś i te wszystkie samogłoski [ъ, ь, ѣ] w języku polskim. W odległych już jednak wiekach wyszły z używania jako głoski osobne i zaczęły się zastępować innemi, najczęściéj zaś brzmieniem e. Zatem samogłoska e, jako i inne zastępujące, łączą w sobie obecnie dawną swoję naturę (e rodzime), z naturą samogłosek, które zastępują (e zastępcze).

Jest rzeczą niezawodną, że były kiedyś i te wszystkie samogłoski [ъ, ь, ѣ] w języku polskim. W odległych już jednak wiekach wyszły z używania jako głoski osobne i zaczęły się zastępować innemi, najczęściéj zaś brzmieniem e. Zatem samogłoska e, jako i inne zastępujące, łączą w sobie obecnie dawną swoję naturę (e rodzime), z naturą samogłosek, które zastępują (e zastępcze).

Miękkiemi nazywamy takie, które mają własność miękczenia poprzedzającej spółgłoski. [...] Miękkie są zaś następujące: i, e (rodzime).

Nazywam rodzimymi te samogłoski, które nigdy niczém inném, jak tém czém są dzisiaj, nie były, które zatém już się niejako pojedynczymi samogłoskami zrodziły: takimi są a, o, rodzime e, i, u, po największéj części y, na koniec już dziś nieużywane ъ i ь.

§. 371. Należy mi teraz przykładami udowodnić, że istotnie każda nasza prawdziwie rodzima spółgłoska funkcyonuje w roli S.

A. Najzwyklejszymi w téj posłudze będą pewnie te: k, t, n, r, ł, rozumie się każda głoska z zmiękczeniami, modyfikacyami i substytutami swoimi, jako to k', cz, c, ć, ń, rz, l.