terminów gramatycznych online
czas teraźniejszy praesens
Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Członem nienacechowanym w obrębie kategorii czasu jest cz. teraźniejszy (nieprzeszły), oznaczający najczęściej współczesność zdarzenia w stosunku do momentu mówienia lub in. momentu czasowego odniesienia wyznaczonego przez kontekst.
Cytaty
Czas teraźniejszy 1. Formuje się z trybu bezokolicznego poprzez odrzucenie znaku to, a dodanie zaimków osobistych, I, thou, he, she, it, we, i. t. d. Wszystkie jego osoby są podobne do trybu bezokolicznego, wyjąwszy drugą i trzecią liczby pojedyńczéj, z których druga przybiera st lub est, podobnie jak stopnie najwyższe, trzecia s lub es, podobnie i dla téj saméj przyczyny co rzeczowniki w liczbie mnogiéj. [...] Czas teraźniejszy wyraża istnienie lub działanie obecne.
[...] Przeto téż formy czasu teraźniejszego tak słów dokonanych, jako téż i jednotliwych, oznaczają czynność dokonaną w przyszłości, czyli jednym słowem czas przyszły dokonany; albowiem chociáż myśl nasza nie jest zdolną pochwycić czynności dokonanéj lub chwilowéj z jéj odbywaniem w dobie obecnéj, zdolną jest jednakże wyobrazić ją sobie jako dokonaną w przyszłości.
Tym niedostatkiem czasu teraźniejszego różnią się słowa dokonane i jednotliwe od słów niedokonanych i częstotliwych, których forma czasu teraźniejszego oznaczá zarazem czynność trwającą w teraźniejszości; np. pise [...]. Wszystkie słowa pojedyńcze czyli niezłożone s przyjimkiem, tak piérwotne, jak pochodne, oprócz wymienionych pod nrem 3im i słów jednotliwych, są słowami niedokonanemi.